امروزه با توجه به نیاز صنایع مختلف انواع و اقسام گیربکس‌ها طراحی و به بازار عرضه شده‌اند که یک مدل از آن‌ها برمبنای تأثیری که بر روی نسبت نیرو به گشتاور دارد به دو دسته کاهنده و گیربکس افزاینده تقسیم می‌شود. در این مطلب در نظر داریم به پرسش ((گیربکس کاهنده چیست؟)) پاسخ دهیم و انواع مختلف این کالا را بررسی کنیم؛ پس تا انتها با سام تجهیز همراه باشید.
مشخصات گیربکس کاهنده چیست؟
گیربکس یا جعبه‌دنده کاهنده نوعی انتقال‌دهنده مکانیکی است که موتور را به بار ورودی متصل کرده و وظیفه‌ی کاهش سرعت ورودی از موتور و بهبود گشتاور تولیدی آن را برعهده دارد. همان‌طور که می‌دانید وظیفه‌ی اصلی انجام این کار و تبدیل چرخش شفت خروجی موتور اصلی به چرخش‌های موردنیاز در حرکت پروانه برعهده‌ی چرخ‌دنده‌های این قطعه‌ی کاربردی قرار دارد.
از جمله مشخصات گیربکس کاهنده می‌توان به ابعاد کوچک، نصب آسان، بازده بالا و کارکردن آسان با آن‌ها اشاره کرد. توجه کنید که منظور از نسبت گیربکس کاهنده یا نسبت انتقال هم در حقیقت همان نسبت تعداد دندانه‌ها بین شفت ورودی و شفت خروجی است.
مزایای استفاده از گیربکس کاهنده
از جمله مزایای استفاده از گیربکس کاهنده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سایز کوچک و وزن پایین
- کاربری ساده
- بازده بالا
- نصب و سوار کردن آسان
- تنوع بالا در توان و مشخصات فنی مختلف
- جایگزین کاربردی برای زنجیر، قرقره و…
مواردی که در زمان خرید گیربکس کاهنده باید به آن توجه کنید
حال که به پاسخی کلی در مورد پرسش ((گیربکس کاهنده چیست؟)) رسیدیم باید به بررسی نکاتی بپردازیم که در زمان خرید این قطعه مهم باید به آن‌ها توجه کنیم:
- هدف اصلی شما از خرید گیربکس کاهنده تطبیق چرخش و سرعت محور ورودی و خروجی یک مکانیزم است؛ بنابراین باید به گشتاور و سرعت چرخش این قطعه توجه کنید. همان‌طور که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم یک گیربکس کاهنده گشتاور موتور را افزایش داده و باعث می‌شود قطعه‌ی دریافت‌کننده تحت‌تأثیر گشتاور جدیدی شروع به حرکت کند. با توجه به این مسئله در بیشتر موارد حداقل و حداکثر گشتاور تولیدی این قطعات توسط سازندگان برحسب نیوتن متر مشخص شده است.
- مسئله مهم دیگر توان ورودی یا همان قدرت موتور است که برحسب کیلووات مشخص می‌شود.
- از دیگر وظایف گیربکس کاهنده کاهش سرعت موتور است؛ بنابراین باید نسبت کاهش موردنیاز را در نظر گرفته و بر این اساس قطعه‌ی مناسب خود را انتخاب کنید.
- شفت‌های ورودی و خروجی گیربکس کاهنده به سه شکل هم‌محور، موازی یا عمود برهم قرار می‌گیرند. با توجه به این مسئله باید همواره قبل از خرید نیاز خود را سنجیده و در نهایت مونتاژ مناسب را انتخاب کنید.
- از دیگر فاکتورهای مهم در خرید گیربکس کاهنده می‌توان به دور ورودی و خروجی، اندازه گشتاور خروجی، نوع ماشینی که گیربکس بر روی آن سوار می‌شود، دمای محیط و شرایط آن، آرایش محورها و مقدار بار شعاعی اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: انتخاب صحیح گیربکس صنعتی
منظور از عملکرد معکوس در گیربکس کاهنده چیست؟
در پاسخ به سوال ((کاربرد گیربکس کاهنده چیست؟)) باید اشاره کنیم که این قطعه در بیشتر موارد برای کاهش سرعت و افزایش گشتاور مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما در بعضی از موارد در افزایش سرعت و در مقابل کاهش گشتاور هم کاربرد دارد.
برای مثال ژانراتورها در توربین‌های بادی از این قطعه برای افزایش سرعت به میزانی که برای تولید برق کافی باشد استفاده می‌کنند. در این حالت گیربکس کاهش‌دهنده باید به‌صورت عکس مونتاژ شود.
انواع گیربکس کاهنده
در مجموع انواع گیربکس کاهنده در چهار دسته‌ی کلی زیر قرار می‌گیرند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:
گیربکس کاهنده سیاره‌ای (Planetary)
از جمله مشخصات اصلی این گیربکس می‌توان به مونتاژ هم‌محور آن اشاره کرد که منجر به ساختار کوچک و جمع‌وجور آن شده است. کارایی بالا، گشتاور بالا در مقایسه با وزن و فضای آزاد کم از دیگر مزایای این نوع گیربکس محسوب می‌شوند. اما از طرف دیگر طراحی پیچیده و پرهزینه‌ی این وسیله هم به نگهداری تخصصی نیاز دارد. در مطلب “نکات قبل و بعد از نصب برای افزایش طول عمر گیربکس صنعتی“، درباره اصول نگهداری و افزایش طول عمر گیربکس صحبت کردیم.
کاربرد این گیربکس کاهنده چیست؟ از گیربکس کاهنده سیاره‌ای برای عملیات‌های نیازمند شتاب قوی مثل رباتیک، عملیات‌هایی با سرعت پایین و گشتاور بالا مثل کوره‌های روتاری صنعتی، مراکز ماشین‌کاری و ماشین‌آلات سیار مورد استفاده در مصارف عمومی و کشاورزی استفاده می‌شود.
گیربکس کاهنده حلزونی (Worm)
شفت ورودی و خروجی در انواع گیربکس حلزونی به‌صورت عمود برهم قرار گرفته و از آن در عملیات‌هایی که نیازمند نسبت انتقال بسیار بالا هستند، استفاده می‌شود. از دیگر مشخصات گیربکس کاهنده حلزونی می‌توان به مکانیزم برگشت‌ناپذیر آن اشاره کرد که منجر به سطوح بسیار بالای امنیت سیستم خواهد شد.
مزیت این گیربکس کاهنده چیست؟ گیربکس حلزونی در مقایسه با نوع سیاره‌ای ارزان‌تر و بی‌صداتر بوده و لرزش ندارد. البته ساختار کوچک و جمع‌وجور آن باعث می‌شود که به سرعت داغ شود. با این حال در بیشتر موارد می‌توان این گیربکس را با انواع مدل‌های دیگر ترکیب کرده و عملکرد آن را بهبود بخشید.
گیربکس کاهنده زنجیره‌ای (Gear Train)
در بخش‌هایی مثل نقاله که به نیروی زیادی نیاز است، از گیربکس کاهنده زنجیره‌ای با شفت‌های موازی استفاده می‌شود. از دیگر مشخصات این گیربکس می‌توان به سادگی تکنولوژی، هزینه‌های پایین نگهداری، سطح کارکرد بالای نزدیک به ۱ و نسبت کاهش کم به ازای هر زنجیره اشاره کرد.
گیربکس کاهنده مورب (Bevel)
اصلی‌ترین مشخصه این گیربکس کاهنده چیست؟ میل‌لنگ زاویه‌دار موجود در این قطعه امکان تغییر سیستم چرخش دستگاه را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌دهد؛ بنابراین می‌توانید سیستم چرخش عرضی را به طولی تغییر دهید.
از دیگر مشخصات این گیربکس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساختار جمع‌وجور
- استحکام بالا
- مدیریت حجم زیادی از نیرو
- امکان استفاده با موتورهای سه‌فاز ناهمگام و سروو موتورهای همگام یا ناهمگام
- بی‌صدا
- سطح عملکرد بالا و مصرف بهینه انرژی
- قیمت بالا
- نگهداری دشوار
گیربکس کاهنده مغناطیسی چیست؟
در گیربکس کاهنده مغناطیسی از جاذبه مغناطیسی به جای اتصال فیزیکی بین اجزای متحرک استفاده شده تا میزان سرعت و گشتاور تنظیم شود. اما به دلیل مشکلاتی مانند مونتاژ پیچیده، وزن بالا و گشتاور پایین تا به امروز میزان استفاده از این گیربکس پایین بوده است.
البته به دلیل عدم نیاز به روغن‌کاری دنده‌های مغناطیسی هزینه‌های مرتبط با نگهداری این گیربکس نسبتاً پایین است و همین مسئله امکان کارکردن در دماهای بسیار بالا را نیز فراهم می‌کند. در کنار این مسئله باید به عدم وجود اصطکاک هم اشاره کنیم که مانع استهلاک سیستم شده و عمر مفید تجهیزات را افزایش می‌دهد.
با توجه به موارد فوق مجموع مزایای گیربکس کاهنده مغناطیسی را می‌توان به‌صورت زیر خلاصه کرد:
- عدم فرسایش
- عدم خوردگی
- عدم نیاز به روغن‌کاری
بیشتر بخوانید: تفاوت گیربکس های افزاینده و کاهنده
نحوه‌ی نصب گیربکس کاهنده چیست؟
در زمان نصب گیربکس کاهنده باید این قطعه را به پایه ببندید تا هیچ لرزشی نداشته باشد. چنانچه در محیط نصب احتمال ضربه‌خوردن و عوامل مختلف دیگر مانند بار زیاد وجود داشته باشد باید به سراغ استفاده از کوپلینگ‌های هیدرولیکی و محدوده‌کننده‌های تورک نیرو و کلاچ و… بروید.
به منظور ممانعت از گریپاژ قطعات و زنگ زدن آن‌ها باید پیش از نصب روی سطوح را گریسکاری کنید که منجر به افزایش طول عمر گیربکس هم می‌شود.
سخن آخر
شما با مطالعه‌ی این مطلب می‌توانید با پاسخ کاملی در مورد پرسش ((گیربکس کاهنده چیست؟)) دست پیدا کنید. همان‌طور که مشاهده کردید این قطعه کاربردهای مختلفی داشته و انتخاب نوع مناسب گیربکس صنعتی باید با توجه به کاربرد موردنیاز شما انجام شود. خریداران عزیز می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و دریافت مشاوره در مورد خرید گیربکس کاهنده مناسب از طریق شماره تلفن‌های ۶۶۲۶۸۹۲۰- ۰۲۱ و ۶۶۲۷۸۹۰۴- ۰۲۱ با کارشناسان ما در مجموعه سام تجهیز تماس بگیرند.
