الکتروموتورها یا موتورهای الکتریکی به عنوان یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین قطعات در صنایع مختلف محسوب می‌شوند که از یک سری مشخصات و ویژگی‌های فنی برخوردار هستند. معمولا بر روی بدنه الکتروموتورها یک پلاک وجود دارد که حاوی اطلاعات فنی مربوط به موتور است. این اطلاعات به منظور راه‌اندازی موتور و همچنین انتخاب صحیح و مناسب الکتروموتور با توجه به نیاز پروژه از اهمیت زیادی برخوردار است. به همین دلیل پلاک خوانی الکتروموتور یکی از مهارت‌های ضروری برای مهندسین برق و تکنسین‌های مربوطه جهت استخراج اطلاعات مورد نیاز در مورد عملکرد موتور به حساب می‌آید. با سام تجهیز همراه باشید.
معرفی قسمت‌های مختلف بر روی پلاک الکتروموتور
همانطور که اشاره شد پلاک خوانی الکتروموتور برای راه‌اندازی و همچنین انتخاب موتور مناسب با توجه به نیاز پروژه یک مهارت مهم و ضروری به حساب می‌آید که مهندسین برق و تکنسین‌ها باید نسبت به آن تسلط داشته باشند. پلاک موتورهای الکتریکی دارایی قسمت‌های مختلفی است که در هر کدام یکی از ویژگی‌ها و خصوصیات فنی آن درج شده است. در ادامه با قسمت‌های مختلف آن و اطلاعات درج شده در هر کدام به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های پلاک خوانی الکترو موتور آشنا می‌شویم.
ولتاژ
داده و اطلاعات مربوط به بخش ولتاژ در پلاک خوانی موتور الکتریکی بیان کننده این است که موتور در چه محدوده ولتاژی می‌تواند کار کند. در صورتی که موتور الکتریکی در ولتاژ متفاوت از آنچه به عنوان ولتاژ نامی مشخص شده به کار گرفته شود، عملکرد آن تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. ولتاژ نامی الکتروموتور بر روی پلاک به صورت یک عدد یا ترکیبی از دو عدد مانند 380/220 نوشته می‌شود. در پلاک خوانی الکتروموتور از این عدد می‌توان حداکثر ولتاژ اعمالی به کلاف را پیدا کرده و همچنین نحوه راه‌اندازی موتور (ستاره، مثلث یا درایو) را تشخیص داد.
فرکانس
معمولا فرکانس مناسب برای موتورهای الکتریکی در ایران 50 یا 60 هرتز است. در صورتی که در زمان پلاک خوانی الکتروموتور با بیش از یک فرکانس بر روی پلاک مواجه شدید، در این شرایط باید پارامترهای دیگری مانند گشتاور، جریان، چرخه کاری مفید و توان که تحت تأثیر فرکانس قرار دارند، روی پلاک نمایش داده شود. صدای ناهنجار الکتروموتور می‌تواند نشانه کار کردن در فرکانس نادرست باشد.
تعداد فاز کاری
این بخش در پلاک خوانی الکتروموتور تعداد خطوط تغذیه مورد نیاز برای راه‌اندازی موتور را نمایش می‌دهد؛ تعداد فاز کاری موتورهای الکتریکی به ساختمان موتورها بستگی داشته و معمولا برای راه‌اندازی آن‌ها به برق تک‌فاز یا سه‌فاز نیاز داریم.
جریان نامی
یکی از مهم‌ترین بخش‌ها و پارامترها که در پلاک خوانی موتور الکتریکی باید مورد توجه قرار بگیرد، جریان نامی است. میزان جریانی که بر روی پلاک درج شده مربوط به توان خروجی نامی به همراه ولتاژ و فرکانس است. در صورتی که فازها نامتعادل بوده یا ولتاژ از حد مجاز تعیین شده پایین‌تر باشد، می‌تواند باعث خارج شدن جریان از میزان آمپر درج شده بر روی پلاک شود. جریان درج شده بر روی پلاک موتور الکتریکی کنتاکتور و سایر تجهیزات مورد نیاز کنترل موتور را تعیین می‌کند.
نوع موتور
در این قسمت نام تجاری یا کد محصول درج می‌شود. به طور کلی هیچ استاندادری برای نحوه تکمیل اطلاعات در این قسمت وجود ندارد و تنها یک کد برا معرفی محصول محسوب می‌شود.
ضریب قدرت
یکی از قسمت‌های مهم در پلاک خوانی الکترو موتور است که اختلاف فازی است که به دلیل خاصیت سلفی موتور بین ولتاژ و جریان ایجاد می‌شود. این عدد معمولا بین صفر و یک تغییر می‌کند. هر چه خاصیت سلفی کمتر باشد این عدد به یک نزدیک‌تر است و در نتیجه موتور راندمان بالایی خواهد داشت. این مشخصه بر روی پلاک به صورت PF یا cos φ نمایش داده می‌شود.
در همین رابطه بخوانید: راهنمای پلاک خوانی گیربکس صنعتی
توان نامی موتور (hp یا Kw)
توان نامی موتور از قسمت‌های مهم در پلاک خوانی الکتروموتور به حساب می‌آید که در راه‌اندازی آن نقش اساسی ایفا می‌کند. این عدد که بر حسب کیلووات یا اسب بخار بیان می‌شود توان خروجی مکانیکی موتور مورد استفاده را نشان می‌دهد. منظور از توان نامی موتور به عبارت ساده‌تر قدرت موتور الکتریکی در ارائه گشتاور مورد نیاز در سرعت نامی است. در صورت نیاز به تبدیل اسب بخار به وات یا بالعکس آگاه باشید که 1 اسب بخار معادل 746 وات است.
سرعت بار کامل
به سرعتی که گشتاور نامی بار در خروجی توان نامی تحویل می‌دهد، سرعت بار کامل نام دارد. به طور معمول سرعت بارگذاری کامل در الکتروموتور بر اساس RPM (دور در دقیقه) بیان می‌شود. این سرعت در برخی موارد با نام سرعت لغزش یا سرعت واقعی روتور نیز شناخته می‌شود.
بازده (Efficiency)
بازده در پلاک خوانی الکترو موتور همان قدرت خروجی است که از تقسیم بر توان ورودی به صورت درصد بیان می‌شود. معمولا سازنده‌های الکتروموتور تضمین می‌کنند که بازده آن در یک محدوده خاص قرار بگیرد که این میزان بسته به استاندارد طراحی در موتورهای مختلف متفاوت است. به همین دلیل در زمان انتخاب موتور الکتریکی مناسب اید به حداقل بازده تضمین شده موتور توجه شود.
فاکتور سرویس (SER.F. یا S. F.)
یکی از پارامترهای مهم در پلاک خوانی موتور الکتریکی است که با عناوین چرخه کاری، رژیم کاری یا دیوتی کلاس (Duty Class) نیز شناخته می‌شود. پارامتر سرویس فاکتور گیربکس صنعتی و الکتروموتور مدت زمانی را که موتور می‌توان با بازده خوب و بدون گرم شدن بیش از حد و وارد شدن آسیب به صورت مدام کار کند، تعیین می‌کند. به طور معمول برای نمایش معمولا برای نمایش کلاس کاری موتور از علامت و نماد Cont یا S1 استفاده می‌کنند. در صورتی که این پارامتر را در زمان پلاک خوانی الکتروموتور مشاهده نکردید، به صورت پیش فرض کلاس کاری آن S1 بوده و برای کار کردن به صورت مداوم مشکلی ندارد.
کلاس عایق بندی
کلاس عایق (INSUL CLASS) طبقه‌بندی استاندارد تحمل حرارتی سیم‌پیچ در موتور را نشان می‌دهند. کلاس عایق بسته به توانایی سیم‌پیچ در دمای عملیاتی معین برای یک طول عمر معین ا علامت B یا F نمایش داده می‌شود. هر چه تعداد حروف الفبا در این پارامتر بیشتر باشد نشان دهنده این است که الکتروموتور در این زمینه عملکرد بهتری دارد. به عنوان مثال عایق کلاس F در مقایسه با کلاس B در یک دمای عملیاتی معنی از عمر نامی طولانی‌تری برخوردار است و عملکرد بهتری از خود به نمایش می‌گذارد.
حداکثر دمای محیط
یکی از پارامترهایی که بر روی عملکرد موتور الکتریکی اثر می‌گذارد، دمای محیط است که در پلاک خوانی الکتروموتور نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. حداکثر دمای محیط در برخی موارد بر روی پلاک مشخص می‌شود؛ در صورتی که این پارامتر مشخص نشده باشد برای موتورهای EFF2 حداکثر دمای 40 درجه و برای موتورهای EFF1 حداکثر دمای 60 درجه سانتیگراد را در نظر داشته باشید.
بیشتر بخوانید: توصیه های ایمنی استفاده از اینورتر درایو
درجه حفاظت موتور (IP)
رتبه حفاظت بین‌المللی یا IP نشان می‌دهد که موتور الکتریکی تا چه میزان در برابر نفوذ گرد و غبار و رطوبت مقاوم است. در واقع این کلاس حفاظتی تعیین کننده این است که چه میزان از هر کدام از این موارد می‌تواند به موتور آسیب وارد کند. این کد معمولا به صورت IPxx نمایش داده می‌شود که عدد اول سطح حفاظتی در برابر گرد و غبار و عدد دم مقاومت در برابر نفوذ آب را نشان می‌دهد.
سخن آخر
موتورهای الکتریکی یا الکتروموتورها به عنوان ابزاری برای تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی دارای یک سری مشخصات و ویژگی‌های فنی هستند که در زمان راه‌اندازی و انتخاب موتور مناسب برای پروژه باید مورد توجه قرار بگیرند. این مشخصات معمولا از طرف سازنده بر روی یک پلاک درج شده و روی بدنه دستگاه نصب می‌شود. شما هم هنگام خرید الکتروموتور باید پلاک خوانی را بلد باشید و اطلاعات فنی دستگاه را از روی آن ببینید و بررسی کنید. به همین دلیل پلاک خوانی الکتروموتور یک مهارت مهم و ضروری برای مهندسین و تکنسین‌ها به حساب می‌آید.
شما می‌توانید در صورت ابهام در زمینه خرید و استعلام قیمت گیربکس صنعتی، الکتروموتور، موتور ویبره و دیگر دستگاه‌ها و ماشین آلات صنعتی، با مشاوران سام تجهیز تماس بگیرید. سام تجهیز آماده است تا تمامی راهنمایی‌های لازم در زمینه انتخاب و خرید تجهیزات صنعتی را به رایگان در اختیار شما بگذارد.
