موتور گیربکس دار یکی از قطعات پرکاربرد در انواع صنایع است که نقش مهمی را در تجهیزات و ماشین آلات صنعتی بازی می‌کند. این موتور، یکی از انواع موتور الکتریکی محسوب می‌شود. می‌دانیم که تمام موتورهای الکتریکی، دارای گشتاور بالا اما قدرت پایین‌اند. در موتورهای گیربکس‌دار، گیربکس یا جعبه دنده، به عنوان یک مکمل درکنار موتورهای الکتریکی قرار گرفته و ضمن افزایش قدرت آن‌ها، سرعت یا گشتاورشان را نیز کنترل می‌کند. بنابراین معمولا در مصارفی که نیاز به کنترل و تنظیم گشتاور در کنار قدرت بالای موتور باشد، از یکی از انواع موتور گیربکس استفاده می‌شود. نکته جالب اینکه، گیربکس نسبت سرعت گشتاور به قدرت موتور را عکس می‌کند. به این معنی که هرچه سرعت موتور کاهش یابد، قدرت آن بیشتر خواهد شد. البته درصد این کاهش و افزایش با تغییر سایز چرخ‌دنده‌های گیربکس و فرم آن‌ها تنظیم می‌شود. گاهی نیز تعداد چرخ‌دنده‌ها عامل تعیین این نسبت هستند. در ادامه این مطلب سام تجهیز، درباره انواع موتور گیربکس‌دار و موارد مصرف آن‌ها بیشتر توضیح خواهیم داد.
انواع موتور گیربکس چگونه مشخص می‌شود؟
انواع موتور گیربکس، باتوجه به نوع چرخ‌دنده‌های موجود در گیربکس آن‌ها مشخص خواهد شد. این انواع براساس همین تقسیم‌بندی برای مصارف مختلف انتخاب شده و به‌کار می‌روند. به‌این ترتیب انواع موتور گیربکس عبارتند از:
- گیربکس مستقیم یا ساده
- گیربکس حلزونی
- گیربکس ستاره‌ای
این گیربکس‌ها دارای راندمان متفاوت‌اند و باتوجه به میزان بازده آن‌ها، برای مصارف مختلف انتخاب می‌شوند. قیمت گیربکس صنعتی در انواع مختلف هم با هم تفاوت دارد. موارد دیگری که در انتخاب موتور گیربکس‌دار مورد توجه قرار می‌گیرد، ابعاد موتور، شرایط محیطی، پیوستگی کارکرد، ولتاژ موتور و آمپراژ موتور است. این انتخاب توسط مهندس مکانیک و واحد فنی با توجه به محاسبات مهندسی حرفه‌ای صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:۱۰ نکته مهم و کاربردی در مورد موتورگیربکس‌های صنعتی
موتور گیربکس‌دار مستقیم
این مدل از انوع موتور گیربکس، از دو چرخ‌دنده ساده بهره می‌برد. این چرخ‌دنده‌ها گشتاور موتور را کمتر کنترل می‌کنند. بنابراین در مواردی که نیاز به دور بالای موتور است، مانند تسمه نقاله و ابزار جا به جایی افقی دیگر، از این نوع موتور گیربکس‌دار استفاده می‌شود. ابعاد این نوع موتور به گونه‌ای است که طول بیشتری دارند. به همین دلیل در مواردی که محدودیت طولی در فضا وجود ندارد مورد استفاده قرار می‌گیرند. شافت در این نوع موتور گیربکس از نوع مستقیم است و به‌صورت خارج از مرکز قرار می‌گیرد. این شافت تحمل خوبی دربرابر فشار و بارهای عرضی وارده نشان می‌دهد. ضمن اینکه عموما قفل یا ترمز ندارند و باید از یک موتور ترمزدار درکنار آن‌ها استفاده کرد. بازده این موتور از انوع موتور گیربکس بین ۵۰ تا ۸۰% است. یعنی بین ۲۰ تا ۵۰% از انرژی موتور را هدر می‌دهند.
موتور گیربکس‌دار حلزونی
در گیربکس این موتور از انوع موتور گیربکس، از یک جفت چرخ‌دنده حلزونی و مارپیچ در فرم عمودی استفاده می‌شود. بنابراین فضای طولی کمتری را اشغال می‌کنند. این نوع موتور گیربکس‌دار، از نظر هزینه مقرون به‌صرفه‌تر است و برای مصارفی که قدرت موتور پایینی نیاز است مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این نوع موتور برای بالابرها، خردکن‌ها، آسیاب‌های کوچک و ماشین‌های غربال‌گری استفاده می‌شود. موتورهای گیربرکس‌دار حلزونی نیاز به روغن‌کاری با روغن مخصوص دارند و تبادل گرمایی آن‌ها ضعیف است. بنابراین زود گرم می‌شوند. صدای تولیدی آن‌ها کم است. گیربکس‌های حلزونی دارای ویژگی خود قفل شوندگی هستند که به نوعی شبیه ترمز عمل می‌کند. یک معضل بزرگ در مورد این موتورها راندمان و بازده پایین‌شان است. در این نوع از انوع موتور گیربکس بین ۳۰ تا ۵۰ درصد از توان موتور هدر می‌رود. تحمل شافت خروجی آن‌ها نسبت به بارهای عرضی خوب است اما نه در حد و اندازه‌های موتورهای گیربکس مستقیم.
بیشتر بخوانید: گیربکس های چند مرحله ای چیستند و چه زمانی کاربرد دارند؟
موتور گیربکس‌دار سیاره ای
این موتور از انوع موتور گیربکس که گیربکس خورشیدی نیز نامیده می‌شود، نسبت به دو نوع دیگر راندمان و بازده بیشتری دارد و هدر رفت انرژی و توان موتور در آن‌ها کمتر است. فضای اشغالی توسط این نوع موتور هم در حالت عرضی و هم در حالت طولی کم است. چرا که شافت این نوع گیربکس علاوه بر اینکه از نوع شافت مستقیم است با بدنه گیربکس نیز هم‌مرکز طراحی می‌شود. گیربکس این موتورها به صورت طبقه‌ای و در دو یا سه طبقه طراحی می‌شود. در هر طبقه چند چرخ دنده قرار می‌گیرد. چرخ‌دنده‌ها شامل چرخ‌دنده ورودی، چرخ‌دنده خروجی و چرخ‌دنده‌های میانی می‌شوند که بین این دو قرار می‌گیرند. این نوع موتور گیربکس‌دار قیمت بالاتری نسبت به دو نوع دیگر دارد اما استهلاک آن نیز کمتر است و دیرتر خراب می‌شود (استعلام قیمت و خرید الکتروموتور).
در کنار کیفیت ساخت بالا، دقت ساخت خوبی هم دارند . امکان استفاده از موتورهای دیگر در کنار آن‌ها وجود دارد. به‌دلیل همین دقت ساخت بالا، عملکرد آن‌ها نیز دقیق است و به تغییرات سرعت واکنش خوبی نشان می‌دهند. از معایب این نوع موتور باید به تحمل ضعیف شافت خروجی آن‌ها در برابر بارهای عرضی اشاره کرد. ضمن اینکه اگر از دنده‌های مورب در آن‌ها استفاده نشود، به‌دلیل درگیری بالای چرخ‌دنده‌ها باهم، میزان صدای تولیدی دستگاه نیز زیاد خواهد بود. این نوع موتور خود قفل است و ترمز دارد. بازده این موتور از انواع موتور گیربکس بین ۸۰ تا ۹۵% تخمین زده می‌شود. یعنی تنها بین ۵ تا ۲۰% از انرژی موتور هدر خواهد رفت.
جهت مشاوره فنی، خرید و استعلام قیمت انواع موتور گیربکس با کارشناسان سام تجهیز تماس حاصل فرمایید. شماره‌های تماس: ۰۲۱۶۶۲۶۸۹۲۰ – ۰۲۱۶۶۲۷۸۹۰۴
