در دنیای مدرنیته و ماشینی امروزی، بدون اغراق در تمامی صنایع و کارخانه ها از انواع الکتروموتورها استفاده می‌شود. همان قدر که خریدن یک الکتروموتور خوب و باکیفیت برای به حداکثر رساندن بازده کسب و کار مهم است، به همان اندازه دانستن نکات فنی برای مراقبت و نگهداری الکتروموتور نیز مهم و حیاتی است. در این مقاله از بلاگ سام تجهیز می‌خواهیم راجع به تعمیر، سرویس و نگهداری الکتروموتور و افزایش طول عمر آن صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
الکتروموتور چیست؟
موتورهای الکتریکی یا همان الکتروموتورها، ماشین های دوار هستند که عمدتاً از یک استاتور و یک روتور تشکیل شده اند. این الکتروموتورها به کمک میدان مغناطیسی تولید شده در سیم پیچ های استاتور، انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کنند. این ماشین آلات فاقد آلودگی، دارای سرعت ثابت، عملکرد بالا، گشتاور بالا و ثابت (بسته به نوع موتور)، بدون نیاز به خنک کننده یا تهویه خارجی (خود تهویه) هستند.
با دانستن اهمیت این ماشین آلات در صنعت، اکنون نکاتی را درباره نگهداری الکتروموتور و افزایش طول عمر آن بیان خواهیم کرد. بدون نگهداری مناسب، برخی از الکتروموتورها ممکن است غیرقابل تعمیر شده و نیاز به تعویض داشته باشند. این مشکل نه تنها هزینه های یک شرکت را افزایش می‌دهد، بلکه باعث افزایش زمان توقف خط تولید و کاهش بهره وری می‌شود. خبر خوب این است که اکثر مشکلات رایج الکتروموتورها به راحتی قابل حل هستند.
موتورهای الکتریکی، تعمیر و نگهداری
نکات مربوط به تعمیر و نگهداری در هر ماشینی از اهمیت برخوردار است؛ عملکرد صحیح و دقیق را تضمین می‌کند، از بروز برخی از خطاها جلوگیری کرده و عمر مفید آن را افزایش می‌دهد. در بحث نگهداری الکتروموتور، هر دو قسمت الکتریکی و مکانیکی آن مهم است و باید مورد بررسی قرار گیرد، زیرا با استفاده مداوم فرسوده شده و با عناصر خارجی آلوده می‌شوند.
اجزای الکتریکی (سیم پیچ ها، برس ها و …) دارای یک روال تعمیر و نگهداری هستند که شامل بازبینی در اتصالات، تغییر برس های کربن و اندازه گیری دوره ای است. برای این کار باید از ابزار های مختلفی مانند مگا اهم متر، میکرو اهم متر و مولتی متر اسیلوسکوپ برای به دست آوردن مقادیر عایق، تداوم، فرکانس، جریان، ولتاژ، توان و شکل موج استفاده کرد.
همچنین اجزای مکانیکی مانند یاتاقان ها، شفت و محفظه نیز شامل تمیز کردن اجزای مکانیکی، بررسی پایه ها و مهره های موتور و همچنین اندازه گیری مقادیر سرعت، گشتاور اعمال شده توسط بار، دما و تعادل روتور می‌شود. برخی از فعالیت های پیشگیرانه ساده برای نگهداری الکتروموتور به شرح زیر است:
- الکتروموتور را در فواصل زمانی معین بررسی کنید؛
- برای حفظ تهویه مناسب و خنک شدن مناسب موتور، رسوبات، گرد و غبار، روغن و کثیفی‌های فن را بگیرید؛
- استحکام مهروموم و پایه ها را بررسی کنید؛
- اتصالات الکتریکی، مکانیکی و پیچ های ثابت را بازبینی کنید؛
- هرگونه صدا و ارتعاش غیرعادی یاتاقان ها نیاز به بررسی دقیق دارد. هر موتوری تا حدی می‌لرزد، اما ارتعاش بیش ازحد می‌تواند باعث آسیب جدی به موتور الکتریکی شما شود. لحظه ای که متوجه شدید موتور شما بیش ازحد معمول می‌لرزد، باید موتور را خاموش کرده و منبع ارتعاش را پیدا کنید. منبع معمولاً یک مشکل مکانیکی مانند ناهماهنگی، یاتاقان فرسوده یا کشش بیش ازحد تسمه است؛
- زمانی که یاتاقان ها سایش زیادی دارند، آن ها را با استفاده از ابزاری به نام استخراج کننده تعویض کنید، سپس یاتاقان های جدید را روغن کاری کنید؛
- در حالت موتور خاموش، مقاومت عایق را با مگا اهم متر تست کنید؛
- در صورت نیاز به جداسازی موتور و دسترسی به قطعات داخلی آن، نیاز به مداخله پرسنل مجرب و استفاده از ابزار و روش کار مناسب خواهید داشت؛
- در صورت مشاهده آلودگی و رسوب زیاد در سیم پیچ ها، آن ها را با حلال دی الکتریک تمیز کنید، این کار باعث بهبود عملکرد مقاومت عایق می‌شود؛
- همه فعالیت‌های انجام شده را مستند کنید.
بیشتر بخوانید:
- آشنایی با ساختار و راهنمای عیب‌یابی و تعمیر الکتروموتور
- نکاتی برای نگهداری اینورتر جهت افزایش عمر و بهبود عملکرد آن
- نکاتی برای نگهداری موتور ویبره‌ها و ویبراتورهای صنعتی
- ۵ روش عملی برای راه اندازی الکتروموتور سه فاز
برخی از مشکلات رایج الکتروموتور که به راحتی قابل تعمیر هستند
- موتور روشن نمی‌شود: ولتاژ شبکه، فیوز ها، کنتاکت ها، اتصالات صحیح (ستاره یا مثلث با توجه به صفحه ترمینال و بار)، ولتاژ روتور، تماس برس ها، مدار مقاومت های راه اندازی و عایق بندی سیم پیچ ها را بررسی کنید.
- جریان جذب شده در حین کار بیش ازحد است: بار را بررسی کنید و اگر موتور کوچک است آن را تعویض کنید. در غیر این صورت، عایق، حلقه ها، برس ها، مدار مقاومت و سیم پیچ روتور را بررسی کنید تا در صورت لزوم تعمیر یا تعویض شوند.
- موتور بیش ازحد گرم می‌شود: اضافه بار را بررسی کنید، توری ها را تمیز کنید، شیار های تهویه، اتصالات برد ترمینال و سیم پیچ استاتور را بازبینی کنید.
- موتور دود می‌کند و می‌سوزد: سیم پیچ ها را بررسی کنید و مدار های تهویه را همیشه تمیز نگه دارید.
سخن پایانی
خرید الکتروموتور مناسب و باکیفیت که در بسیاری از تأسیسات (صنعتی، تجاری و مسکونی) مورداستفاده قرار می‌گیرند، اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل نگهداری الکتروموتور بسیار مهم است. برای به حداقل رساندن زمان وقفه در تولید و همچنین هزینه های لازم برای تعمیر اساسی و یا تعویض الکتروموتور، نکات ساده ذکرشده را رعایت کرده و یک برنامه ریزی منظم برای بازدید قطعات داشته باشید.
