امروزه در کارخانه‌ها و صنایع خرید پمپ صنعتی جایگاه ویژه‌ای دارد. این وسایل به‌قدری حائز اهمیت‌اند که گاهی از کار افتادن یک پمپ برابر است با توقف خط تولید و از دست دادن خروجی. بدون اغراق، پمپ‌ها قلب تپنده هر ماشین‌آلات و کارخانه‌ای هستند. از کارافتادن هر پمپی در هر قسمتی از یک ماشین یا خط تولید، می‌تواند منجر به خاموش‌شدن کل سیستم شود.
با توجه به اهمیت وجود پمپ‌ها و فراوانی استفاده از آن‌ها، لازم است تا آشنایی کاملی با پمپ‌ها مانند نحوه عملکرد، نقاط احتمالی آسیب، تعمیر، تعویض، بازرسی و مراقبت از پمپ داشته باشیم تا از صدمات جدی و هزینه‌های گزاف جلوگیری کنیم. در این مقاله می‌خواهیم نکات مهمی در مورد مراقبت از پمپ، بهبود عملکرد پمپ و افزایش طول عمر پمپ‌ها ارائه دهیم. با ما همراه باشید. در نظر داشته باشید که سام تجهیز علاوه بر ارائه‌ی ملزومات و تجهیزات صنعتی، خدماتی همچون مشاوره و تعمیر تجهیزات را نیز به عهده دارد.
دستهبندی مشکلات پمپ‌ها
مشکلات عملکردی در پمپ‌ها به دو دسته کلی هیدرولیکی و مکانیکی دستهبندی می‌شوند.
مشکلات هیدرولیکی
مشکلات هیدرولیکی که می‌تواند برای پمپ شما اتفاق بیفتد، شامل موارد زیر است:
- پمپ ممکن است مایع را در ورودی تحویل بگیرد، اما در خروجی تحویل ندهد.
- ممکن است پمپ ظرفیت کافی برای حل مشکل شما نداشته باشد.
- پمپ ممکن است فشار کافی ایجاد نکند.
- ممکن است پمپ مدتی پس از راه‌اندازی، قدرت اولیه خود را نداشته باشد.
مشکلات مکانیکی
در دسته دوم که مربوط به مشکلات مکانیکی است، ممکن است با اتفاقات زیر مواجه شوید:
- پمپ انرژی بیش‌ازحد مصرف می‌کند.
- مشکلات مکانیکی و فیزیکی در محفظه‌های آب‌بندی و یاتاقان‌ها رخ دهد.
- صدای ارتعاش یا شکستگی غیرعادی در برخی قطعات پمپ شنیده شود.
- افزایش سایش در قطعات متحرک به وجود آید.
برنامه مراقبت از پمپ ها
ابتدایی‌ترین اقدام در مراقبت از پمپ، بهبود عملکرد پمپ و افزایش طول عمر پمپ، انجام بازرسی‌های روزانه است. همچنین هرگونه بی‌نظمی در عملکرد پمپ مانند تغییرات صدای پمپ در حال کار، تغییرات ناگهانی در دمای بلبرینگ و نشت محفظه آب‌بندی باید بلافاصله ثبت و گزارش شود.
چک‌کردن فشارسنج‌ها، دبی‌سنج‌ها و ارتعاشات باید به‌طور منظم در طول روز انجام شود. بدین ترتیب، با توجه به ظرفیت فعلی، فشار، مصرف برق یا سطح ارتعاش، مشخص می‌شود که آیا اعداد و ارقام در محدوده مجاز و عادی هستند یا باید بازرسی بیشتری انجام شود.
موتور و یاتاقان پمپ را طبق دستورالعمل سازنده روغن‌کاری کنید و از روغن‌کاری اضافی بپرهیزید. اگر بلبرینگ درپوش هواکش دارد، درپوش را بردارید و قبل از نصب مجدد آن، پمپ را به مدت ۳۰ دقیقه روشن کنید. این کار باعث می‌شود که گریس اضافی از بلبرینگ خارج شود.
اقدامات احتیاطی در برابر آسیب پمپ گریز از مرکز
پمپ‌های سانتریفیوژ باید به‌طور منظم، صحیح و دقیق بر اساس یک برنامه مشخص تحت نظارت قرار گیرند. هشت پارامتر زیر باید به‌طور منظم برای مراقبت از پمپ کنترل شوند:
- فشار مکش (Ps)
- فشار تخلیه (Pd)
- جریان (Q)
- سرعت پمپ (N)
- راندمان پمپ (η)
- قدرت
- لرزش
- تجزیه‌وتحلیل سطح روغن و زمان‌بندی روغن
با نظارت منظم بر پمپ‌ها و پارامترهای فوق، نیازی به جدا کردن پمپ از مجموعه نخواهد بود. این امر منجر به صرفه‌جویی در هزینه و انرژی خواهد شد.
برنامه بازرسی پمپ گریز از مرکز
بازرسی پمپ باید به‌طور منظم انجام شود؛ اما برای موارد مختلف، سطح بررسی و تعداد دفعات انجام این کار متفاوت است. به این دلیل که در طول بازرسی‌های معمول پمپ، تنها عواملی مانند فشار، دما، لرزش و … را به‌راحتی می‌توان کنترل کرد؛ اما در بازرسی‌های سه‌ماهه، تراز شفت و سطح روغن نیز باید بررسی شود.
بازرسی‌های روزانه
وظایف زیر را روزانه و در هر بار استفاده برای مراقبت از پمپ مانند پمپ بشکه کش و… انجام دهید:
- سطح و وضعیت روغن را از طریق شیشه روی قاب بلبرینگ بررسی کنید.
- سروصدا و بوهای غیرمعمول، لرزش و دمای بلبرینگ را تحت بررسی قرار دهید.
- پمپ و لوله‌کشی را از نظر نشتی بررسی کنید.
- ارتعاش پمپ را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دهید.
- فشار تخلیه را بازرسی کنید.
- دما را تحت بررسی قرار دهید.
- محفظه آب‌بندی و جعبه پرکننده را از نظر نشتی بررسی کنید.
- مطمئن شوید که نشتی از مهروموم مکانیکی وجود ندارد.
بازرسی‌های سه‌ماهه
هر سه‌ماه یک‌بار کار‌های زیر را انجام دهید:
- بررسی کنید که پایه و پیچ‌های نگه‌دارنده محکم باشند.
- کوپلینگ‌ها را بررسی کنید.
- فیلتر‌ها را بررسی و تمیز کنید.
- اگر مدتی از پمپ استفاده نشده است، مهروموم مکانیکی را بررسی کرده و در صورت لزوم آن را تعویض کنید.
- روغن را حداقل هر سه‌ماه یک‌بار (۲۰۰۰ ساعت کارکرد) تعویض کنید.
- در صورت وجود شرایط نامطلوب جوی یا سایر شرایط که ممکن است روغن را آلوده یا تجزیه کند، روغن را زودتر از موعد مقرر سه‌ماهه، تعویض کنید.
- تراز شفت را بررسی کرده و در صورت لزوم دوباره تراز کنید.
بازرسی‌های سالانه
بازرسی‌های زیر را هرسال یک‌بار برای مراقبت از پمپ انجام دهید:
- ظرفیت پمپ را بررسی کنید.
- فشار پمپ را بررسی کنید.
- قدرت پمپ را بررسی کنید.
بیشتر بخوانید: انتخاب دوزینگ پمپ برای کاربردهای شیمیایی
برنامه تعمیر و نگهداری پمپ
هر زمان که تعمیر و نگهداری معمولی انجام می‌دهید، موارد زیر را چک کنید (بسیاری از موارد در حین کار پمپ نیز قابل انجام است):
- اگر براکت بلبرینگ روغنی شده است، آن را تمیز کنید.
- پلاگین تخلیه روغن را بررسی کنید.
- بلبرینگ‌ها را روغن‌کاری کنید.
- فلنج‌های مکش و تخلیه را برای هرگونه نشتی تحت بررسی قرار دهید.
- محفظه پمپ را برای هرگونه علائم آسیب غیرعادی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دهید.
- نشتی و آب بند بودن را بررسی کنید.
- اگر پمپ آفلاین است، کوپلینگ و شیلنگ‌های آن را برای هرگونه آسیب تحت بررسی قرار دهید.
- مطمئن شوید که محافظ کوپلینگ برای پمپ کردن صفحه پایه به‌خوبی سفت شده است.
- بررسی کنید که پیچ و مهره‌های تراز موتور، همه در جای خود قرار داشته باشند.
- دمای پمپ را بررسی کنید.
- به لرزش و صدای غیرعادی توجه کنید.
یکی از اولین نشانه‌های مشکل پمپ شما نویز است. مانند هر موتوری، صدای زمزمه مداوم زمان روشن‌بودن پمپ طبیعی است. با این حال، صداهای بلند غیرعادی نشان‌دهنده مشکلی است، برای مثال شاید این صداها به دلیل یاتاقان‌های فرسوده باشد. صدای ترکیدن به‌خصوص اگر در نزدیکی پروانه باشد، می‌تواند به این معنی باشد که پمپ دچار حفره شده است که این مسئله زمینه‌ساز ایجاد آسیب‌های زیادی است.
پمپی که به درستی نصب شده و به خوبی کار می‌کند نباید بیش از حد ارتعاش داشته باشد، بنابراین جهت مراقبت از پمپ هر سطحی از ارتعاش که بیش از حد تلقی شود باید بررسی شود. علل شایع لرزش شامل عدم تعادل پروانه، آسیب و ناهماهنگی پمپ و موتور است.
گرمای بیش از حد پمپ، موتور یا یاتاقان‌ها چیزی نیست که نادیده گرفته شود زیرا همیشه نشان‌دهنده نوعی مشکل است. بالا رفتن دمای پمپ دلایل گوناگونی دارد، از جمله ساییدگی قطعات داخلی، واردشدن برق اشتباهی به پمپ و ضعیف‌بودن فشار پمپ در برابر حجم کار.
یکی دیگر از نکات مراقبت از پمپ بررسی گرفتگی‌ها است. اگر پمپ قادر به تحمل اندازه جامداتی نباشد که سعی کرده‌اند از آن عبور کنند، پروانه‌ها یا دریچه‌ها دچار گرفتگی می‌شوند. یکی از نشانه‌های گرفتگی این است که پمپ مقادیر لازم از مایع را پمپاژ نمی‌کند.
بیشتر بخوانید: روند و نحوه بازرسی فنی گیربکس صنعتی
سخن آخر
عملکرد بسیاری از صنایع در گرو فعالیت پمپ‌ها است. بنابراین مراقبت از پمپ و تلاش در راستای بهبود عملکرد پمپ مسئله‌ای حائز اهمیت است. ما در این مقاله اصول نگهداری از پمپ‌ها را بیان کردیم که با رعایت این موارد، دیگر نیازی به پرداخت هزینه‌های گزاف تعمیر پمپ نخواهد بود.
