موتور ویبره همانطور که از اسمش برداشت می‌شود، وسیله‌ای برای ایجاد ارتعاش است. به‌طور کلی در صنایع مختلف، ممکن است نیاز به ایجاد ارتعاش یا لرزش در یک دستگاه یا بدنه خاصی وجود داشته باشد. موتور ویبره در این مواقع نیاز صنایع را برطرف خواهد کرد. ساده‌ترین و معمول‌ترین مصرفی که از ویبره در طول روزمره شاهد هستیم، حالت لرزش در گوشی‌های تلفن همراه است. موتور ویبره، ایجاد کننده ارتعاش در ابعاد صنعتی و دستگاه‌ها است. موتور ویبره از یک موتور چرخشی الکتریکی مانند آرمیچر و یک وزنه تشکیل شده است. کاربرد این موتور در صنایع مختلف غذایی، ساختمان، بتن، پلیمر و نفت را در مواردی مانند الک‌های صنعتی، صیقل دهنده‌ها، پاک کننده‌ها، جدا کننده‌ها، بیچینگ بتن و خشک‌کن‌ها شاهد هستیم. در ادامه این مطلب از بلاگ سام تجهیز درباره طرز کار موتور ویبره بیشتر صحبت خواهیم کرد و اینکه آیا عملکرد موتور ویبره در انواع مختلف تفاوتی دارد یا خیر؟
طرز کار موتور ویبره
موتور ویبره که به آن موتور ارتعاشی، الکترو ویبره، ویبراتور و ویبره بدنه نیز گفته می‌شود، ساز و کاری ساده و نه‌چندان پیچیده دارد. برای توضیح دقیق‌تر و بهتر طرز کار موتور ویبره بهتر است ابتدا اجزای اصلی آن‌ها را معرفی نماییم. این نوع موتورها شامل
- الکترو موتور مرکزی
- شفت مرکزی موتور
- لنگ‌ها در دو سر شفت و به شکل نیمدایره
- بدنه و پوسته بیرونی موتور
- درپوش‌ها
طرز کار موتور ویبره به این شکل است که چرخش شافت موتور به دلیل وجود وزنه‌های نامتعادل دو سر شافت، به ارتعاش و لرزش تبدیل می‌شود و به بخش‌های دیگر منتقل می‌شود. نکته مهم اینکه اگر لنگ‌های موتور ویبره به شکل دایره کامل بودند، این ارتعاش ایجاد نمی‌شد. اما شکل نیمدایره لنگ‌ها و عدم تعادل بین آن‌ها، باعث می‌شود تا لرزش متناوبی ایجاد شود. ضربات وارده از سوی موتور ویبره باید دایره تناوب کوتاه اما تعداد بالا داشته باشند تا لرزش مورد نیاز را ایجاد کنند. درپوش‌ها، لنگ‌های ویبراتور را پوشش داده و در کنار پوسته، موتور را از نفوذ آلودگی و ذرات گرد و غبار محفوظ نگه می‌دارند.
استانداردهای عملکرد ویبره بدنه
بررسی طرز کار موتور ویبره، این مهم را اثبات می‌کند که عملکرد بی‌نقص این موتورها نیاز به رعایت و لحاظ شدن استانداردهای مشخصی دارد. استانداردهایی که درصورت عدم توجه به آن‌ها طول عمر موتور کوتاه شده و بازده آن کاهش می‌یابد. یک نکته مهم درمورد الکتروموتور‌های موجود در متورهای ویبره، مقاومت بالای گرمایی آن‌ها است. در ساختار موتور ویبره، هیچ‌گونه خنک‌کننده وجود ندارد. درعین حال ما در ویبره بدنه، نیاز به کارکرد بالا و سریع موتور داریم. بنابراین اگر مقاومت گرمایی آن پایین باشد، ممکن است موتور دچار مشکل شود. مورد دیگر بلبرینگ‌های موتور است که باید از مقاومت بالایی بهره ببرد. چرا که ضربات وارده از سوی سیم‌پیچ بسیار شدید و قوی است و درصورت عدم مقاومت کافی بلبرینگ‌ها، این ضربات آن‌ها را به‌سرعت مستهلک کرده یا حتی خرد می‌کند. همچنین وجود تنها پوسته‌ها و بدنه برای محافظت از موتور در برابر نفوذ آب و گرد و خاک کافی نیست و نیاز است که این پوشش‌ها از عایق‌کاری مناسب نیز بهره‌مند باشند. الکتروموتور موجود در موتور ویبره، دربرابر نفوذ آب ضعیف است و به‌سرعت دچار مشکل می‌شود.
بیشتر بخوانید: چه صنایعی از موتور ویبره استفاده میکنند
انواع ویبراتور صنعتی براساس فرم بدنه
ویبراتورهای بدنه، کاربردهای مختلفی دارند. براساس همین کاربردهای متنوع، انواع موتورهای ویبره شکل گرفته‌اند. البته طرز کار موتورهای ویبره، ثابت و یکسان است و آنچه در این تنوع تغییر می‌کند معمولا قدرت، سرعت، فرم و شکل موتور است. این دسته بندی البته مربوط به ویبارتورهای صنعتی می‌شود. دو دسته بندی عمده درمورد ویبراتورهای صنعتی که براساس فرم بدنه صورت می‌گیرد عبارتند از:
- موتور ویبره با بدنه پایه‌دار که به وسیله ۴، ۶ یا ۸ پایه خود به دستگاه اصلی وصل می‌شود.
- موتور ویبره با بدنه فلنجی که فقط از یک سمت و توسط یک پایه به دستگاه اصلی وصل می‌شود.
ویبراتور پایه‌دار، در صنایع مختلف رواج بیشتری دارد و عموما این نوع موتور به عنوان ویبره بدنه شناخته می‌شود. موتور ویبره با بدنه فلنجی را ویبره فلنجی یا موتور فلنجی می‌نامند. پایه و اساس طرز کار هر دو موتور شبیه به هم است اما قدرت و ارتعاش تولیدی توسط ویبره بدنه بیشتر بوده و بازده بالاتری دارد.
تفاوت عملکرد موتور ویبره در اشکال مختلف
یک تفاوت عمده در طرز کار موتور ویبره فلجی و ویبره بدنه، نوع ارتعاشی است که ایجاد میکنند. ویبره فلنجی ارتعاش دورانی و چرخشی ایجاد کرده و موتور میبره بدنه ارتعاش تناوبی تولید می‌کند. بنابراین در مواقعی که نیاز به ارتعاش دورانی باشد از ویبره فلنجی استفاده می‌شود. البته گاهی ویبره پایه‌دار را به شکل عمود بر دستگاه نصب میکنند. اما این حالت گاهی به دلیل نبود فضای مناسب محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند. بنابراین استفاده از ویبره فلنجی راهی مستقیم و ساده‌تر خواهد بود. ممکن است گاهی برای ایجاد ارتعاش مورد نظر، از هر دو نوع موتور درکنار هم استفاده شود.
