وینچ برقی (Winch) وسیله‌ای مکانیکی است که برای کشیدن، بلند کردن و جابه‌جایی اجسام از آن استفاده می‌شود . اگر کشش به صورت عمودی باشد در زبان انگلیسی به دستگاه کشنده Hoist گفته می‌شود اما در ایران نام وینچ و وینچ برقی یا صنعتی، هم برای کشنده‌های افقی و هم عمودی متداول شده است. یکی از کاربردهای این وسیله نصب آن روی خودروی کوهستان و جاده‌های صعب‌العبور است که در صورت بروز مشکل و گیر افتادن خودرو در زمین‌های ناهموار و باتلاقی، با کمک آن می‌توان از محل خارج شد. اما کاربرد این وسیله به این مورد محدود نمی‌شود و در زمینه‌های مختلف صنعتی و ساختمانی به کار برده می‌شوند. وینچ صنعتی یکی از تجهیزات با مکانیزم ساده است که کاربرد فراوانی در کارخانه‌ها و صنایع گوناگون دارد. با سام تجهیز همراه باشید.
اجزا و انواع وینچ
وینچ‌ها دستگاه‌هایی هستند که برای کشیدن یا بلند کردن اجسام سنگین استفاده می‌شوند. آن‌ها در صنایع مختلفی مانند ساخت و ساز، دریانوردی، کشاورزی و … کاربرد دارند. وینچ‌ها از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند و در انواع متنوعی تولید می‌شوند. اجزای اصلی شامل قرقره، کابل فلزی بسته شده روی قرقره، قلاب و گیربکس است. البته باتوجه به نیروی گرداننده به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:
وینچ دستی
در نوع دستی از یک دستگیره گرداننده برای تأمین نیرو استفاده می‌شود. نیروی وارد شده به گیربکس منتقل شده و قرقره متصل به آن را می‌چرخاند. وینچ‌های دستی می‌توانند یک تا دو تن وزن را جابه‌جا کرده و برای مصارف کوچک صنعتی و ساختمانی مناسب‌اند.
وینچ برقی
در وینچ الکتریکی یا وینچ برقی نیروی گرداننده به وسیله الکتروموتور متصل شده به گیربکس تأمین می‌شود. این نوع جزو پرکاربردترین و پرمصرف‌ترین در مصارف مختلف از جمله صنعتی و کارخانه‌ها هستند.
وینچ هیدرولیک و پنوماتیک
نیروی گرداننده می‌تواند از طریق پمپ هیدرولیک(+) و پنوماتیک تأمین گردد که به آن وینچ هیدرولیک و وینچ پنوماتیک (بادی) گفته می‌شود. این وینچ‌ها با توجه به قدرت بالا در صنایع سنگین مثل صنعت نفت و گاز به کار گرفته می‌شوند.
وینچ گاردنی
نیروی گرداننده از طریق گاردن که به گیربکس کمکی متصل است تأمین می‌شود.
برای انتخاب وینچ مهم‌ترین معیار وزن قابل تحمل یا توان کشش و همچنین طول کابل آن است. با توجه به وزن وسلیه یا باری که نیاز به کشیدن یا بلند کردن آن است می‌توان وینچ مناسب را انتخاب نمود.
بیشتر بخوانید: ویبره بدنه برقی چیست؟
کاربرد وینچ در صنایع
وینچ ابزاری‌ست که قدمت زیادی در صنعت دارد. نسل‌های جدید وینچ صنعتی با طراحی بهینه و جدید باعث کاهش حجم، بهبود عملکرد و افزایش ایمنی این دستگاه شده است. با توجه به محل و شرایط استفاده، در این دستگاه از ویژگی‌های مختلف مثل ترمز و موتور ضدانفجار استفاده می‌شود.
کاربرد وینچ در صنایع نفت و گاز
وینچ‌ها به عنوان ابزارهای قدرتمند برای کشیدن، بلند کردن و جابه‌جایی اجسام سنگین، نقش بسیار مهمی در صنایع نفت و گاز ایفا می‌کنند. در این صنعت، وینچ‌ها در شرایط سخت و محیط‌های چالش‌برانگیز مورد استفاده قرار می‌گیرند و باید قابلیت اطمینان بسیار بالایی داشته باشند و کاربرد فراوانی در صنایع نفت و گاز دارند. از این وسیله در نیروگاه‌ها و پتروشیمی‌ها، دکل‌های حفاری و کشش خط لوله (شورپولینگ) استفاده می‌شود.
کاربرد وینچ در صنایع دریایی
در اسکله، کشتی، لنج و قایق‌ها برای جابجایی و بلند کردن بار یا وسایل و به آب انداختن و بالا کشیدن لنگر استفاده می‌شود. همچنین در صید ماهی و ماهیگری به کمک صیادان و ماهیگیران آمده و باعث سهولت و سرعت عمل آن‌ها شده است. وینچ‌های مورد استفاده روی لنج‌ها و کشتی‌های ماهیگیری با قدرت و طول کابل مختلف به صیادان برای بالا کشیدن صید خود از دریا کمک می‌کند. بدنه وینچ‌های دریایی با توجه به محیط مرطوب و احتمال تماس با آب در برابر خوردگی مقاوم‌اند. روی این وینچ‌ها کلاچ خلاص‌کن برای سهولت باز کردن کابل به منظور به آب انداختن و ترمز قفل شونده نصب می‌شود.
کاربرد وینچ صنایع معدن و حفاری
استخراج و حمل و نقل مواد از معدن با کمک تجهیزات و ماشین‌آلات مختلف انجام می‌شود. یکی از تجهیزاتی که به افزایش سرعت و راندمان معادن کمک زیادی کرده است وینچ‌ها هستند.
کاربرد وینچ برای کابل کشی
یکی از کابردها استفاده در پروژه‌های کابل‌کشی و سیم‌کشی در حالت‌های مختلف هوایی و زمینی است. برای کابل کشی از نوع دیزلی یا وینچ برقی استفاده می‌شود که می‌توانند به مترسنج، کشش سنج و کنترلر سرعت مجهز شوند.
کاربرد وینچ در ساختمان و عمران
برای جابجایی مصالح و ابزار ساختمانی و افراد روی یک استراکچر یا ریل در پروژه‌های عمرانی و کارگاه‌های ساختمانی استفاده می‌شود. در این مجموعه که با نام بالابر ساختمانی یا بالابر مصالح نیز شناخته می‌شود معمولاً از وینچ‌هایی با ظرفیت وزنی ۳۰۰ کیلوگرم تا ۳ تن بسته به نیاز استفاده می‌شود. خرید الکتروموتورهای تک‌فاز یا سه‌فاز و گیربکس متناسب با ظرفیت وزنی مورد نظر برای وینچ برقی، انجام می‌شود.
کاربرد وینچ‌ها بسیار گسترده است و در صنایع دیگر مثل صنایع خودروسازی، صنایع فولاد، صنایع کاشی و سرامیک، صنایع نظامی، صنایع تحقیقاتی و … نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سخن آخر
در نتیجه، وینچ‌ها نقش بسیار مهمی در صنایع نفت و گاز ایفا می‌کنند. انتخاب وینچ مناسب برای هر کاربرد، به عوامل مختلفی مانند نوع عملیات، شرایط محیطی و بار مورد نظر بستگی دارد.
