با موتور گیربکس آسانسور چقدر آشنا هستید؟ گیربکس یا جعبه دنده ابزاری که از چندین چرخ دنده تشکیل شده است و در دستگاه‌های زیادی از جمله آسانسورها استفاده می‌شود. موتور گیبرکس آسانسور نیز همانند موتور گیربگس صنعتی قادر است کابین آسانسور را به همراه سایر قطعات، به حرکت در می‌آورد. این قطعه دارای شافت ورودی است که با کمک موتور، دو حرکت (جهت حرکت عقربه‌های ساعت و خلاف حرکت آن) می‌چرخد.
همچنین گیربکس با کمک موتور الکتریکی قادر است سیم بکسل کابین را به سمت بالا و یا پایین حرکت دهد. مزیت استفاده از موتور گیربکس آسانسور چیست و چرا از آن استفاده می‌شود؟ در ادامه با ما همراه باشید تا در این مورد با شما صحبت کنیم.
موتور گیربکس آسانسور چیست؟
آسانسور برای حرکت بالا و پایین به دو قطعه بسیار مهم وابسته است: موتور و گیربکس. موتور این دستگاه با استفاده از سیستم نیروی کششی عمل می‌کند و شامل دو نوع گیربکس‌دار و بدون گیربکس (گیرلس) است. آسانسورهایی با موتور گیربکس، با توجه به درایور راه‌اندازی جریان AC و نوع کاربری شامل دو نوع تک سرعته و دو سرعته هستند. در ادامه به تفاوت این دو نوع موتور گیربکس پرداخته‌ایم.
به طور کلی موتور گیربکس آسانسورها از قطعات مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از:
- گیربکس
- فلکه گیربکس
- موتور الکتریکی
- ترمز الکتریکی
این موتور برای انتقال سرعت بالا به سرعت پایین کاربرد دارد. سرعت بالا از طریق نیروی موتور به شافت ورودی اعمال می‌شود و سرعت پایین از طریق شافت خروجی به فلکه گیربکس می‌رسد.
در این دستگاه یک پولی به کار رفته است که کابل بکسل را روی آن نصب می‌کنند. در اثر وزنه تعادل جابجایی ایجاد می‌شود و باعث می‌شود موتور گیربکس با آن، کابین را به حرکت درآورد.
مزیت استفاده از موتور گیربکس برای آسانسورها
اگرچه موتور الکتریکی که در آسانسور استفاده می‌شود، دارای سرعت چرخش بسیار بالایی است، اما نمی‌توانند گشتاور زیادی تولید کنند. در نتیجه برای بلند کردن اجسام سنگین مناسب نیستند. به همین دلیل است که در این دستگاه از موتور گیربکس استفاده می‌شود که در قسمت خروجی آن قرار می‌گیرد تا شفت خروجی آن‌ها به ورودی یک گیربکس متصل شود.
از آنجا که گیربکس از تعداد چرخ‌دنده با سایزهای متفاوت تشکیل شده است، سرعت خروجی آن نسبت به سرعت ورودی کمتر می‌شود. به این معنا که سرعت چرخش شفت خروجی این قطعه، ضریبی از سرعت چرخش موتور است. با این حساب می‌توان انتظار داشت قدرت خروجی گیربکس نسبت به ورودی آن افزایش پیدا کند.
ضریب تبدیل گیربکس چیست؟
احتمالا وقتی قصد موتور گیربکس آسانسور برای هر دستگاهی را داشته باشید، از شما در مورد «ضریب تبدیل» سوال می‌شود. این اصطلاح مشخص می‌کند سرعت چرخش شفت خروجی گیربکس چه ضریبی از سرعت چرخش موتور است. در واقع در گیربکس‌ها، قدرت و سرعت برعکس همدیگر عمل می‌کنند و با افزایش یکی، دیگری کاهش می‌یابد.
انواع موتور گیبرکس آسانسور
همانطور که گفتیم موتور گیربکس آسانسور به دو دسته (تک سرعته و دو سرعته) تقسیم می‌شوند. انواع موتور گیربکس آسانسور در نحوه استارت، راه افتادن و نحوه ترمز کردن و توقف با همدیگر متفاوت هستند.
موتورهای گیربکس تک سرعته آسانسور
برای این نوع موتور الکتریکی یک دسته سیم پیچ استفاده شده است تا در زمان روشن شدن تجهیزات جانبی موتور، فقط با یک سرعت اما کند. در این دسته از موتورهای گیربکس برای کنترل دستگاه، از کنترل‌کننده‌های ولتاژ و اینورتر (فرکانس) استفاده می‌شود. با وجود تک سرعته بودن این نوع موتور گیربکس، باز هم می‌توان سرعت دستگاه را در مقدارهای مختلف (از حالت ایستاده تا سرعت نامی) کنترل کرد.
مزیت‌های موتور گیربکس آسانسور تک سرعته می‌توان به موارد زیر اشاره کنیم:
- شتاب‌گیری مثبت و منفی مناسب
- شروع حرکت بسیار نرم و آهسته
- افزایش طول عمر قطعات مختلف آسانسور
- طول عمر بالای موتور آسانسور به دلیل قطع و وصل نشدن آنی جریان برق
موتورهای گیربکسی دو سرعته آسانسور
نوع دوم موتورهای گیربکسی که در آسانسورها استفاده می‌شود، دو دسته سیم‌پیچ دارند و برای راه‌اندازی موتور در دو سرعت متفاوت استفاده می‌شوند. این نوع موتور گیربکسی بیشتر در آسانسورهای قدیمی استفاده می‌شد که مشکل آن‌ها، شروع حرکت آسانسور با سرعت زیاد بود. به طوری که با وصل شدن جریان فرق به یکبار دستگاه شروع به کار می‌کرد و همین که به نقطه توقف سرعت بالا می‌رسد، جریان قطع و سرعت پایین آن فعال می‌شد.
بیشتر بخوانید: موتور ویبره چیست؟
از آنجا که شتاب‌گیری در موتور گیربکس دو سرعته آسانسور بسیار بالا و شروع آن با یک حرکت یکباره بود، سرنشینان اذیت می‌شدند. از سوی دیگر این نوع موتور گیربکس به موتور الکتریکی (به دلیل قطع و وصل آنی واتاژ برق) آسیب می‌رساند. افت لحظه‌ای ولتاژ برق ساختمان به دلیل جریان لحظه‌ای زیاد موتور آسانسور از دیگر مشکلات این نوع موتور گیربکس آسانسور بود.
مکانیزم عملکرد موتور گیربکس آسانسور
در این دستگاه ابتدا موتور الکتریکی انرژی الکتریکی را دریافت و آن را به نیروی مکانیکی تبدیل می‌کند. سپس آن را از طریق سیستم انتقال قدرت به گیربکس منتقل می‌کند تا کابین آسانسور را به حرکت درآورد.
همانطور که گفتیم گیربکس به شکل حلزونی است و از یک چرخ‌دنده مارادون و یک چرخ‌دنده حلزونی تشکیل شده است که حالت فشرده دارند و می‌توانند در برابر بارهای ضربه‌ای مقاومت کنند. این دو چرخ‌دنده قادرند سرعت کشش پولی را کاهش و جهت چرخش آن را نیز مشخص کنند. همین که گیربکس کاهنده سرعت وارد عمل می‌شود و سرعت چرخش را پایین می‌آورد، گشتاور خروجی بیشتر می‌شود.
با توجه به برعکس بودن عملکرد سرعت و قدرت، همین که سرعت در دور موتور کم می‌شود، قدرت آن افزایش پیدا می‌کند و بنابراین آسانسور قادر است اشیا و افراد با وزن سنگین‌تر را جابجا کند. وقتی کاربر دکمه یکی از طبقات را فشار می‌دهد، موتور الکتریکی راه‌اندازی می‌شود و نیرو را به گیربکس انتقال می‌دهد. سپس گیربکس نیز سیم بکسل را جابجا می‌کند و وزنه تعادل بر خلاف جهت کابین، به حرکت درمی‌آید.
بیشتر بخوانید: پمپ چیست؟
کلام آخر
موتور گیربکس آسانسور وسیله‌ای که به این دستگاه قدرت جابجا کردن اشیا و افراد با وزن سنگین را می‌دهد. به طوری که آسانسور بدون این قطعه، قدرت بالایی برای تولید گشتاور را ندارد. در این مطلب تلاش کردیم شما را با انواع موتور گیربکس آسانسور (دو سرعته و تک سرعته) آشنا کنیم. امیدواریم آنچه گفته شد برایتان مفید بوده باشد.
