سیمان ماده‌ای است چسبنده که در ساخت و ساز پروژه‌های ساختمانی کاربرد دارد. این ماده که به شکل پودر است که امکان چسبانیدن ذرات مختلف مانند ذرات شن و ماسه به یکدیگر را دارد. از ترکیب شن و ماسه و سیمان ماده‌ای خمیری شکل به نام ملات تشکیل می‌شود که از ریختن آن بین آجر و یا بلوک دیوار ساخته می‌شود. البته این تنها یکی از چندین کاربرد سیمان است که احتمالا بسیاری آن را دیده باشند. سیمان به صورت کلی به دو نوع هیدرولیکی و غیرهیدرولیکی طبقه‌بندی می‌شود.
سیمان‌های غیر هیدرولیک معمولاً قابلیت این موضوع را ندارند که از آنها برای پروژه‌هایی که قرار است زیر آب باشند استفاده شود (مانند ساخت پایه‌های بندرگاه‌ها). کارخانه‌های سیمان‌سازی مهم‌ترین نقش را در تولید سیمان دارند. کارخانه‌های سیمان‌سازی باید از تجهیزات به روز، با کیفیت، ایمن و استانداردی که در این صنعت نیاز است بهره بگیرند؛ زیرا این موضوع یکی از مهم‌ترین موارد در کیفیت سیمان تولیدی است. پیشتر در سام تجهیز راجع به صنایع سیمان، تاریخچه و جایگاه آن در ایران گفته‌ایم. در این مطلب بیشتر در خصوص تجهیزات و خط تولید سیمان خواهیم گفت. با سام تجهیز همراه باشید.
تجهیزات صنعتی تولید سیمان
تجهیزات صنعتی که در تولید سیمان استفاده می‌شوند، مانند دست‌های سفالگری هستند که به گل شکل می‌دهند و آن را به یک کوزه تبدیل می‌کنند به همین دلیل بسیار مهم است که این تجهیزات از کیفیت خوبی برخوردار باشند و در کنار آن همواره بررسی شوند تا عملکردشان دچار خلل نشده باشد. در ادامه به معرفی این تجهیزات پرداخته‌ایم.
اجزاء خطوط تولید سیمان
خط تولید سیمان شامل اجزای مختلفی است تا با کار بردن آنها بتوان سیمانی مرغوب تولید و به بازار عرضه کرد. در ادامه مهم‌ترین ابزار و اجزاء خط تولید سیمان را آورده‌ایم، که شامل موارد زیر هستند:
- سنگ شکن
- نمونه گیری
- سالن اختلاط
- سیستم انتقال مواد به پری هیتر
- کوره دوار
- کولر و الکترو فیلتر
- سیلوی کلینکر
- سنگ شکن (خاک رس)
- آسیاب موادخام و الکترو فیلتر
- سیلوی همگن سازی
- آسیاب سیمان و الکترو فیلتر
- سیلوی سیمان
- بارگیری فله
- بارگیرخانه
- پری هیتر
- داکت هوای تنظیمی
- سیلوی تغذیه مواد به پری هیتر
- تغذیه گچ
قطعات و تجهیزات پر کاربرد در کارخانه های تولید سیمان
در ادامه به بررسی و معرفی قطعات و تجهیزات پر کاربرد در کارخانه های تولید سیمان می‌پردازیم.
کاسه نمدهای صنعتی
کاسه نمد یکی از تجهیزات مهم در صنعت سیمان‌سازی و کارخانه‌های تولید سیمان است که علاوه بر این صنعت در سایر صنایع نیز کاربرد دارد.کاسه نمد قطعه‌ای است که در سیستم‌هایی که هیدرولیکی هستند به کار برده می‌شود و کاربرد اصلی آن در خلال انجام حرکت‌های دورانی و رفت و برگشتی در چرخه تولید است.
بلبرینگ صنعتی
بلبرینگ دیگر از ابزار مهم در چرخه‌ی تولید سیمان در کارخانه سیمان است. این ابزار با هدف حمل بارهایی که سنگین هستند، در کارخانه‌های سیمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. موضوعی که باید در مورد این قطعه بگوییم این است که این قطعه با چرخش و حرکت خود می تواند به انتقال نیرو کمک کند. بلبرینگ‌ها انواع مختلفی دارند که با توجه به نیاز به کار برده می‌شوند.
زنجیر صنعتی
زنجیره صنعتی کارخانه سیمان برای انتقال قدرت، بلند کردن، هل دادن و مواردی این چنینی که نیاز به نیرو و قدرت دارند، به کار می رود. علاوه بر این از زنجیر صنعتی برای نوار نقاله که وظیفه آن در چرخه تولید سیمان انتقال و جابه جایی خاک و آهک و… است استفاده می‌گردد.
نقاله کارخانه سیمان
نقاله یکی از تجهیزاتی است که در کارخانه‌های سیمان‌سازی کاربردهای زیادی دارد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای این ابزار تخلیه بارها است که یکی از مهم‌ترین موارد در کارخانه‌های سیمان‌سازی است. استفاده از انواع نقاله در صنعت سیمان‌سازی موجب می‌شود تا کارها با سرعت بهتری انجام شوند.
بیشتر بخوانید: باکت الواتور چیست و چه انواعی دارد؟
موتور ویبره در صنعت و کارخانه سیمان
احتمالاً زمانی که وارد کارخانه و یا کارگاه سیمان‌سازی شده باشید، با سر و صدا و ارتعاش مواجه شده باشید. در چنین مواقعی باید احتمال بدهید یک یا چند موتور ویبراتور متصل به دستگاهی هستند و در حال لرزاندن و ارتعاش هستند. موتور ویبره با نام ویبره بدنه نیز در صنعت شناخته می شود. این دستگاه مانند یک ویبراتور لرزاننده برای ایجاد ارتعاش در ماشین آلات صنعتی کاربرد دارد. ویبره و ارتعاش با کمک الکتروموتور در ویبره بدنه و با چرخش شافت مرکزی ایجاد می شود و انتقال نیرو از شفت مرکزی با استفاده از انگشتی‌های روی شفت به صورت چرخشی و مدور به بدنه دستگاهی که ویبره بدنه به آن متصل شده، وارد می‌شود. از این رو به دستگاه ویبره بدنه، ویبره موتوری هم گفته می‌شود.
موتورهای ویبره در سیلوها، هاپرها و سرندهای کارخانه‌های سیمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از موتور ویبره و ویبره های پنوماتیک (بادی) در صنایع سیمان استفاده می‌شود. به این صورت که در روند تولید سیمان در بین مواد تشکیل دهنده هوا قرار می‌گیرد و موتورهای ویبره وظیفه متراکم کردن و خالی کردن هوای بین ذرات تشکیل‌دهنده را دارند. علاوه بر صنعت سیمان‌سازی، موتورهای ویبره در سایر صنایع نیز کاربرد دارند.
بیشتر بخوانید: جداسازی خاک و سنگ با موتور ویبره
گیربکس صنایع سیمان
گیربکس‌ها در کارخانه‌های سیمان موتور و مولد خط تولید سیمان هستند و بسته به نوع کارکرد و رویکردی که کارخانه‌های تولید سیمان دارند انتخاب می‌شوند. قیمت گیربکس صنعتی مورد نیاز در کارخانجات سیمان، با گیربکس های معمولی، متفاوت است. در ادامه انواع این کیربکس‌ها را آورده‌ایم.
- گیربکس ساده: گیربکس‌های نقاله مارپیچ
- گیربکس مرکب: گیربکس‌های مرکب موتور و یا طبلک و یا دنده‌ای
- گیربکس سنگین: گیربکس‌های متوسط با محورهای پیوسته و چند ردیفه
- گیربکس فوق سنگین: مانند گیربکس سیمترو
- گیربکس آسیاب ها و کوره ها
سیلوی نگهداری سیمان
همان طور که می دانید سیمان‌ها چون حساسیت زیادی دارند، نگهداری آنها نیز شیوه خاصی دارد. برای نگهداری و ذخیره سیمان در کارخانه‌های تولید سیمان و در کارگاه‌های ساختمانی از سیلو استفاده می‌شود. علت استفاده از سیلو این است که سیمان به صورتی است که اگر در برابر رطوبت قرار بگیرد، چسبنده می‌شود و در نتیجه آن سفت و غیرقابل استفاده می‌شود. به همین جهت برای جلوگیری از این اتفاق پودر سیمان را درون سیلو نگهداری می‌کنند تا در زمان نیاز به درون گونی‌های مخصوص سیمان ریخته و سپس مورد استفاده قرار بگیرند. این سیلوها در ابعاد مختلفی بسته به نیاز ساخته می‌شوند و بر اساس میزان سیمانی که قرار است در آن ذخیره شود به کار برده می‌شوند.
انواع سیلوها
سیلوها بر حسب نوع موادی که قرار است درون آن ذخیره و نگهداری شود به دو دسته مختلف تقسیم می‌شوند. در ادامه به معرفی انواع سیلوها پرداخته‌ایم.
- سیلوهای زمینی
برخی از سیلوها به صورت افقی در بر سطح زمین قرار می گیرند و از جنس ورقه سیاه فولادی یا پلی‌اتیلن ساخته شده‌اند که به آنها مخازن زمینی گفته می‌شود. مخازن کروی شکل یکی از انواع این مخازن است.
- مخازن هوایی
مخزن‌های نوع هوایی بر روی پایه هستند و بر سطح زمین قرار ندارند. این مخازن به دو صورت رو باز و محفظه بسته ساخته می شوند.
آسیاب صنایع سیمان
در فرایند ساخت کلینکر سیمان، مواد تشکیل دهنده با توجه به دمای کوره درون آن ذرات به هم چسبیده می‌شوند و و این توده ممکن است تا حدی بزرگ باشند که حمل آن به سیلوهای ذخیره سیمان مشکل باشد. علاوه بر این موضوع این مشکل ممکن است تا باعث شود آسیاب کردن سیمان مشکل‌ساز شود. به همین جهت برای از بین بردن این توده‌های کلینکر که بصورت کره‌ای شکل هستند، از دستگاه آسیاب سیمان در خط تولید سیمان استفاده می‌شود.
سنگ شکن صنایع سیمان
معمولا در صنعت تولید سیمان از سنگ شکن‌ها برای شکستن مواد تشکیل دهنده سیمان که با اندازه بزرگ هستند و نیاز است تا خرد و ریز شوند استفاده می‌شود. این سنگ شکن‌ها در سایزها و ابعاد مختلفی در کارخانه‌ها وجود دارند تا بتوانند انواع کانی‌ها را خرد و آسیاب کنند. این تجهیزات بر اساس نوع سفارش با لاینرهای مختلف برای سنگ‌ها و کانی‌های متفاوت طراحی و ساخته می شود .
انواع سنگ شکن از نظر قابلیت جابجابی
- سنگ شکن متحرک (MOBILE CRUSHER)
- سنگ شکن ثابت (STATIONARY CRUSHER)
انواع دیگر سنگ شکن‌هایی که در صنعت تولید سیمان به کار برده می‌شوند عبارتند از:
سنگ شکن مخروطی، سنگ شکن فکی، سنگ شکن چکشی و استوانه‌ای؛ سنگ شکن ضربه‌ای که با توجه به نوع کاربرد آنها در بخش‌های مختلف کارخانه تولید سیمان به کار برده می‌شوند. در ابتدای خط تولید از سنگ شکن‌هایی که ثابت هستند استفاده می‌گردد و مواد اولیه با کامیون‌ها به داخل فیدر منتقل می‌شود، سپس با استفاده از نوار نقاله‌ها به سالن ذخیره منتقل می‌گردد.
نکته مهم در مورد سنگ شکن‌ها این است که از سنگ شکن‌های متحرک در معادن و از سنگ شکن‌های ثابت معمولا در فرایند تولید و در کارخانه‌ها بهره برده می‌شود.
انواع سنگ شکن های ثابت
- سنگ شکن فکی Jaw Crusher
- سنگ شکن غلطکی Roll Crusher
- سنگ شکن فشاری Impact crusher
- سنگ شکن چکشی Hammer Crusher
- سنگ شکن مخروطی Cone Crusher
- سنگ شکن چرخشی Gyratory Crusher
- سنگ شکن Hammer mill
سخن آخر
اگر بخواهیم به عنوان چند جمله پایانی این مقاله را جمع‌بندی کنیم باید بگوییم که مسئله سیمان و صنعت آن یکی از مهم‌ترین شاخه‌های صنعتی کشور است و از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا همانطور که خواندید، کارخانه‌ها و خط تولید آن تا چه اندازه گسترده است و محل اشتتغال بسیاری از مهندسان گرایش‌های مختلف فنی و مهندسی است. از طرف دیگر سیمان مواد اصلی شکل‌گیری پروژه‌های معماری و عمرانی است و اگر کیفیت خوبی نداشته باشد، می‌تواند به آسیب‌دیدن یکی از حیاتی‌ترین نیازهای انسان، یعنی مسکن منجر شود. به همین دلیل خوب است تا در شرایط ساخت آن، حداکثر استانداردهای موجود و لازم رعایت شود. همیچنین استفاده از تجهیزات با کیفیت و استاندارد در صنعت سیمان به دلیل اهمیت این صنعت و جلوگیری از توقف تولید امری ضروری و مهم است.
چه تجهیزاتی برای کارخانه سیمان استفاده می شود؟
تجهیزات و ماشینآلات کارخانه سیمان متنوع و گسترده هستند. اما میتوان به پنج تجهیز اصلی و مهم شامل کوره دوار سیمان، کوره شافت، آسیاب عمودی سیمان، آسیاب گلوله ای یا بالمیل و پرس غلتکی سیمان، اشاره کرد.
چه موتور ویبره هایی در صنعت سیمان کاربرد دارد؟
موتور ویبره و ویبره بدنه های برقی و بادی در کارخانه های سیمان و روی سیلوها، هاپرها و سرندها کاربرد دارد.
چه نوع گیربکس هایی در خط تولید کارخانه های سیمان استفاده می شود؟
گیربکس های مورد استفاده در صنایع سیمان، بیشتر از نوع هلیکال صنعتی (سنگین و نیمه سنگین) و با قابلیت انتقال نیرو و گشتاور زیاد و امکان کار در شرایط سخت هستند.
