در بین تجهیزات صنعتی مورد نیاز برای کارگاه‌ها و کارخانجات صنعتی و واحدهای تولیدی، خرید الکتروموتور اهمیت زیادی دارد. انتخاب الکتروموتور مناسب و باکیفیت به شما کمک می‌کند تا بدون هیچ دردسری، از توان الکتروموتور در به حرکت درآوردن و چرخش دستگاه‌های دیگر، استفاده کنید. در این مطلب از بلاگ سام تجهیز، ابتدا به شما می‌گوییم که الکتروموتور چیست و سپس به بررسی انواع الکتروموتور و اجزای آن می‌پردازیم.
معرفی الکتروموتور
الکتروموتور یک دستگاه الکتریکی است که توان مکانیکی را از توان الکتریکی تأمین می‌کند. این دستگاه برای تحریک حرکت و چرخش دستگاه‌های مختلفی مانند پمپ‌ها، فن‌ها، کمپرسورها، برجستگان و دیگر دستگاه‌های مکانیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
الکتروموتور، توان الکتریکی به یک فیلد مغناطیسی تبدیل می‌شود و با تأثیر این فیلد بر یک روتور یا قسمت چرخشی دستگاه، آن را به چرخش در می‌آورد. نوع روتورها و فیلدهای مغناطیسی الکتروموتورها متنوع است و به توان مورد نیاز دستگاه و نوع کاربرد آن بستگی دارد.
الکتروموتورها بسیار پرکاربرد در صنعت، کشاورزی، خودروسازی، راه‌سازی و سایر صنایع مرتبط هستند. استفاده از این دستگاه‌ها در مقایسه با سایر روش‌های مکانیکی دارای مزایایی مانند کارایی بالا، سرعت قابل تنظیم، کوچک بودن حجم و وزن، کم‌صدا بودن و قابلیت کنترل الکترونیکی است.
قبل از اینکه به شما بگوییم کاربرد الکتروموتور چیست، باید با انواع آن آشنا شوید.
انواع الکتروموتور و کاربردهای آن‌ها
در ادامه به توضیح مختصر هر کدام از انواع موتور الکتریکی، می‌پردازیم:
- الکتروموتور DC و AC: در الکتروموتورها، جریان الکتریکی برای تولید فیلد مغناطیسی به کار می‌رود. بسته به نوع جریان الکتریکی و نحوه تأثیر آن بر روی قسمت‌های چرخشی دستگاه، الکتروموتورها به دو نوع DC و AC تقسیم می‌شوند.
- موتورهای پله‌ای و تکفازی: موتورهای الکتریکی بسته به تعداد فازهای جریان الکتریکی می‌توانند به دو نوع تکفازی و پله‌ای تقسیم شوند. موتورهای تکفازی بیشتر برای دستگاه‌های خانگی و کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرند. موتورهای پله‌ای هم برای دستگاه‌های بزرگتر و صنعتی مناسب هستند. در این دستگاه‌ها، جریان الکتریکی به چندین فاز تقسیم شده و در بخش‌های مختلف دستگاه استفاده می‌شود.
- موتورهای آسنکرون و سنکرون: موتورهای الکتریکی بر اساس نوع سازوکار فیلد مغناطیسی در داخل آن‌ها می‌توانند به دو دسته موتورهای آسنکرون و سنکرون تقسیم شوند. موتورهای آسنکرون یا موتورهای القایی به دلیل ساختار ساده و هزینه کمتر آن‌ها، بیشترین استفاده را در صنعت و خانگی دارند. موتورهای سنکرون در مقایسه با موتورهای آسنکرون، دقت بیشتری در کارکرد و سرعت پایدارتری را ارائه می‌دهند.
اجزای الکتروموتور و کارکرد آن‌ها
اجزای الکتروموتور چیست و هر کدام از این قطعات، چه کاری انجام می‌دهند؟
- قسمت‌های سیم‌بافت، روتور و کویل
- کوره‌ها و یاتاقان‌ها
موتورهای الکتریکی شامل 3 بخش اصلی سیم‌بافت، روتور و کویل هستند.
- سیم‌بافت یا قسمت اصلی موتور الکتریکی، شامل چندین المان سیمی می‌باشد که درون یک چارچوب قرار دارند. این المان‌های سیمی برای تولید میدان مغناطیسی استفاده می‌شوند.
- روتور نیز بخش دیگری از موتور الکتریکی است که درون سیم‌بافت قرار دارد. روتور معمولاً به صورت یک قرص زیبایی‌دهنده با الکترومغناطیس بوده و در داخل آن، اسکلتی از فلزهای آهنی و مغناطیسی قرار دارد.
- کویل نیز به عنوان قسمت سوم موتور الکتریکی محسوب می‌شود و در انتهای سیم‌های الکتریکی قرار دارد. این قطعه به عنوان منبع تغذیه برای تولید میدان مغناطیسی در سیم‌بافت موتور الکتریکی استفاده می‌شود. کویل به شکل یک حلقه یا مارپیچ ساخته شده است و در داخل آن، قطبهای مغناطیسی یا هسته‌های آهنی قرار دارند که برای تولید میدان مغناطیسی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کوره‌ها و یاتاقان‌ها هم دو قطعه کلیدی در الکتروموتور هستند.
- کوره‌ها به عنوان عنصر اصلی انتقال انرژی بین قسمت‌های ثابت و متحرک موتور الکتریکی عمل می‌کنند. این قطعه شامل دو بخش کربنی و فلزی است که در دو طرف روتور قرار می‌گیرند. کوره‌ها برای جلوگیری از ایجاد سایش و خشک شدن، به صورت مداوم با گریس یا روغن مرطوب می‌شوند.
- یاتاقان‌ها نیز به عنوان قطعات حیاتی در الکتروموتور محسوب می‌شوند و برای حرکت روتور درون سیم‌بافت مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قطعات شامل یک حلقه بزرگ و چرخان است که بر روی آن، تعدادی توپ کوچک قرار دارند. یاتاقان‌ها برای جلوگیری از سایش و خرابی باید با گریس مناسب مرطوب شوند.
بیشتر بخوانید: پمپ چیست؟
کاربردهای الکتروموتور
کاربردهای الکتروموتور چیست؟ در کدام صنایع می‌توان از الکتروموتور استفاده کرد؟ الکتروموتورها به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، نفت و گاز، معدن، کشاورزی و… استفاده می‌شوند.
- در صنایع خودروسازی، الکتروموتورها به عنوان جایگزینی برای موتورهای داخلسوز و سوخت‌خوار بکار می‌روند. این الکتروموتورها باعث کاهش آلودگی هوا و صدای تولید شده توسط خودروها می‌شوند.
- در صنعت نفت و گاز، الکتروموتورها به عنوان قطعات اصلی در پمپ‌های نفت، کمپرسورها و گازکش‌ها استفاده می‌شوند.
- در صنایع معدن، الکتروموتورها برای حرکت دادن تجهیزات سنگین مانند دستگاه‌های حفاری، جرثقیل‌ها و نوار نقاله‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- در صنعت کشاورزی، الکتروموتورها برای کارهای مختلفی مانند آبیاری، تهویه محیطی و حرکت دادن ماشین‌آلات کشاورزی استفاده می‌شوند.
استفاده از موتور الکتریکی در تجهیزات خانگی، از جمله پمپ‌های آب، ماشین لباسشویی و…، بسیار رایج است. این تجهیزات با استفاده از موتورهای الکتریکی، به صورت خودکار و با کمترین نیاز به دخالت انسانی، انجام وظایف خود را انجام می‌دهند.
- پمپ‌های آب خانگی، با استفاده از موتور الکتریکی، برای بالا بردن آب از چاه یا مخازن آب استفاده می‌شوند. این تجهیزات با توجه به مصرف برق کم و قابلیت استفاده طولانی مدت، بسیار محبوب در میان خانواده‌ها هستند.
- ماشین لباسشویی نیز از موتور الکتریکی برای حرکت دادن درام، دستگاه آبکشی و سایر قطعات استفاده می‌کند. این تجهیزات با توجه به کارایی بالا و کاهش هزینه‌های انسانی و زمانی، جزو محبوب‌ترین تجهیزات خانگی برای شستشوی لباس‌ها محسوب می‌شوند.
روش‌های انتخاب الکتروموتور
نکات طلایی و کاربردی در انتخاب الکتروموتور چیست؟ در هنگام خرید الکتروموتور، به چه نکاتی توجه کنیم؟
برای انتخاب الکتروموتور مناسب برای هر کاربردی، روش‌های مختلفی وجود دارد که عبارتند از:
- انتخاب الکتروموتور بر اساس نیاز کاربردی: در این روش، باید ابتدا نیازهای کاربردی خود را بررسی کنید و سپس الکتروموتور مناسبی برای این نیازها انتخاب کنید. این شامل مواردی مانند قدرت مورد نیاز، سرعت، حرکت دهنده و سایر ویژگی‌های مورد نیاز است.
- انتخاب الکتروموتور بر اساس قدرت: در این روش، باید با توجه به قدرت مورد نیاز برای کاربرد خود، الکتروموتور مناسبی را انتخاب کنید. برای مثال، برای کاربردهای خانگی مانند ماشین لباسشویی و پمپ آب، الکتروموتور با قدرت کمتری نسبت به موتورهای مورد استفاده در صنایع سنگین مانند معدن و نفت و گاز، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- انتخاب الکتروموتور بر اساس نوع ولتاژ: در این روش، باید با توجه به نوع ولتاژ مورد استفاده در محیط، الکتروموتور مناسبی را انتخاب کنید. به طور کلی، الکتروموتورهای DC برای ولتاژ DC و الکتروموتورهای AC برای ولتاژ AC مناسب هستند.
قبل از خرید الکتروموتور باید بدانید که نیاز و استفاده شما از الکتروموتور چیست. به طور کلی، انتخاب الکتروموتور مناسب باید با توجه به نیازهای کاربردی، قدرت، ولتاژ و سایر ویژگی‌های مورد نیاز صورت بگیرد. همچنین باید به توصیه‌های تولید کننده الکتروموتور و استانداردهای مربوط به آن توجه کنید.
نگهداری و تعمیر الکتروموتور
راه‌های نگهداری و تعمیر الکتروموتور چیست؟ نگهداری و تعمیر الکتروموتور از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا این دستگاه‌ها برای مدت طولانی و در شرایط سخت کار می‌کنند و از سایر اجزای سیستم همیشه بهره می‌برند. برای نگهداری و تعمیر الکتروموتور، بهتر است از روش‌های زیر استفاده کنید:
- تعویض برس: برس‌های الکتروموتور در طول زمان به دلیل سایش و استفاده کمرنگ می‌شوند. برای نگهداری و تعمیر الکتروموتور، باید برس‌های آن را هر چند مدت یکبار تعویض کنید.
- تعویض لوازم جانبی: در بعضی از موارد، لوازم جانبی مانند کویل و کانکتور نیز باید در طول زمان تعویض شوند.
- حفظ تمیزی: برای نگهداری الکتروموتور، باید آن را از گرد و خاک پاک کرد و به صورت منظم بررسی کرد.
- نصب سیستم خنک کننده: برای جلوگیری از گرم شدن الکتروموتور، باید سیستم خنک کننده مناسب نصب کنید.
- تنظیم و نصب صحیح: برای کارکرد بهینه الکتروموتور، باید آن را با توجه به شرایط کاربردی مناسب تنظیم کرد و به صورت صحیح نصب کرد.
به طور کلی، نگهداری و تعمیر الکتروموتور باید به صورت منظم و با توجه به نیازهای آن انجام شود تا عمر مفید آن را افزایش داد. همچنین، باید از نصب و تعویض قطعات اصلی و با کیفیت استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: گیربکس صنعتی چیست؟
مزایا و معایب موتور الکتریکی و الکتروموتور صنعتی
قبل از خرید، باید بدانید که مزایا و معایب الکتروموتور چیست تا بتوانید بر اساس آن، بهتر و دقیق‌تر تصمیم گیری کنید.
مزایای موتور الکتریکی:
- صفر آلودگی هوا: موتور الکتریکی هیچ‌گونه گاز خروجی آلاینده‌ای تولید نمی‌کند، بنابراین صفر آلودگی هوا دارد.
- صدای کم: موتور الکتریکی بسیار کم صداست و اکثرا در فضاهای داخلی استفاده می‌شود.
- بازدهی بالا: موتور الکتریکی بازدهی بالایی دارد و به طور معمول از مصرف انرژی کمتری برخوردار است.
- عمر طولانی: موتور الکتریکی عمر طولانی‌تری نسبت به موتورهای دیگر دارد و بدون نیاز به تعمیرات بیشتری عمل می‌کند.
- عملکرد خوب در سرعت پایین: موتور الکتریکی در سرعت‌های پایین نیز به خوبی عمل می‌کند.
معایب موتور الکتریکی:
- نیاز به انرژی الکتریکی: موتور الکتریکی نیاز به انرژی الکتریکی دارد و اگر برق قطع شود، کار نخواهد کرد.
- قیمت بالا: قیمت موتور الکتریکی بیشتر از موتورهای دیگر است.
- حجم و وزن: برخی موتورهای الکتریکی حجیم و سنگین هستند و برای نصب آن‌ها نیاز به فضای بزرگی دارید.
- دمای بالا: در برخی موارد، موتور الکتریکی ممکن است به دلیل حرارت تولید شده، دمای بالایی داشته باشد.
- نیاز به مراقبت: برای نگهداری و تعمیر موتور الکتریکی نیاز به مراقبت و تخصص دارد.
سخن آخر
چه برای کاربردهای خانگی و ساده و چه برای کاربردهای صنعتی و بزرگ، باید انتخاب الکتروموتور مناسب، باکیفیت و مقرون به صرفه را از یک سازنده و تولید کننده خوب، در نظر داشته باشید و باید بدانید که الکتروموتور چیست. با کمک گرفتن از مشاوران فروش و مهندسان سام تجهیز، تامین کننده ماشین آلات و تجهیزات صنعتی، می‌توانید بهترین موتور الکتریکی را تهیه کنید.
