انتقال سیالات، مایعات و گازهای مختلف صنعتی مانند مواد یا ترکیبات شیمیایی، گل و لای، آب، دوغاب و… توسط نیروی ثانویه، در زمان مناسب با سرعت کافی، به وسیله پمپ صنعتی انجام می‌شود. این تجهیزات مکانیکی که عمدتاً با استفاده از فرایندهای چرخشی یا انتقالی باعث جابه‌جایی سیال و جریان یافتن مایعات به مکان دیگر می‌شوند، انواع مختلفی داشته و از لحاظ سرعت، ظرفیت، جنس، قدرت و… نیز تنوع گسترده‌ای دارند. البته، برای دستیابی به حداکثر کارایی و بازده عملکردی این دستگاه‌ها، رعایت اصول راه اندازی و استانداردهای پمپ صنعتی ضروری است.
مهم‌ترین پیش‌نیازهای راه‌اندازی پمپ صنعتی
نصب و راه‌اندازی پمپ که باید تحت نظر کارشناس متخصص انجام شود، به رعایت برخی نکات مهم و در نظر گرفتن استانداردهای پمپ صنعتی پیش از نصب، نیاز دارد. مواردی شامل:
انتخاب و خرید پمپ مناسب
پمپ‌ها به دلیل نقش مهمی که در انتقال مواد اولیه یا ترکیبات میانی صنعتی دارند، تأثیر بسزایی هم بر راندمان و بهره‌وری صنایع خواهندداشت. به همین دلیل، انتخاب صحیح و رعایت کلیه استاندارهای راه‌اندازی پمپ صنعتی، نه تنها هزینه‌های تعمیر، نگهداری و مصرف انرژی را کاهش می‌دهد، بلکه با کاهش آلودگی و زمان توقف سیال در سیستم، کیفیت، بهداشت و عملکرد بهینه را نیز تضمین می‌کند. نوع و دمای سیال، فشار و ولتاژ مورد نیاز، دبی پمپ، هد، نحوه قرار گیری، تعداد فاز متریال و استاندارهایی پمپ صنعتی، از جمله مهم‌ترین عواملی هستند که در انتخاب و خرید پمپ مناسب باید در نظر گرفته شوند.
محصولات مرتبط: لوب پمپ
آماده‌سازی محل نصب
در انتخاب و آماده‌سازی محل نصب پمپ‌های صنعتی، باید چهار عامل کلی دسترسی آسان، شرایط محیطی، ایمنی و فاصله تا سیال را مدنظر داشت. در واقع، پمپ باید در محلی نصب شود که علاوه بر نزدیکی به منبع سیال، از لحاظ فیزیکی نیز صاف، مستحکم و نسبت به مایع مورد نظر مقاوم و ایمن باشد. به علاوه امکان کنترل‌های دوره‌ای، تعمیر و تعویض احتمالی قطعات نیز فراهم بوده و در معرض عوامل آسیب‌زای محیطی مانند نور مستقیم خورشید، باد و باران نیز نباشد.
بررسی مسائل عملیاتی
مسائل عملیاتی یا مشخصات فنی عملیاتی، یکی از مهم‌ترین مواردی هستند که باید پیش از نصب و راه‌اندازی پمپ‌های صنعتی مورد توجه و بررسی قرار گیرد. همانطور که پیشتر گفته شد، ویژگی هایی مانند فشار ورودی و خروجی، دبی، هد، جرم مخصوص سیال، دمای محیط، توان خروجی و مصرفی، ارتفاع و راندمان از جمله مسائل علمیاتی هستند که با توجه به نوع و استانداردهای پمپ صنعتی، باید قبل از هر اقدامی جهت خرید یا نصب پمپ، کنترل شوند.
محصولات مرتبط: پمپ آب صابون
مراحل راه‌اندازی پمپ های گریز از مرکز صنعتی
رعایت کلیه اصول راه‌اندازی و استانداردهای پمپ صنعتی، نقش مهمی در تضمین کیفیت عملکردی، ایمنی سیستم و طول عمر بیشتر دستگاه دارد. به عبارت دیگر، هرگونه سهل‌انگاری در نصب پمپ، می‌تواند اجزای دستگاه را دچار خطا، سایش و یا اختلال کرده و کارکرد پمپ را با مشکل روبه‌رو کند. بنابراین، برای نصب صحیح پمپ‌های صنعتی، دقت به مراحل و اقدامات زیر ضروری است:
اقدامات قبل از راه اندازی پمپ سانتریفیوژ
اولین نکته پیش از نصب پمپ، بررسی محل قرارگیری آن از لحاظ استحکام فونداسیون، تراز بودن سطح و موقعیت مکانی مناسب است. فونداسیون نیز براساس جنس و نوع شاسی دستگاه انتخاب شده و حتی در مواردی ممکن است نیاز به استفاده از فونداسیون هم نباشد. پس از فونداسیون، بررسی تطابق جهت چرخش پمپ با جریان سیال، تطابق تعداد فاز و توان موتور با پمپ سانتریفیوژ و همچنین صحت شافت موتور از لحاظ هم‌راستایی با پمپ و متصل بودن با الکتروموتور، باید انجام شود.
اقدامات هنگام و پس از راه اندازی پمپ آب سانتریفیوژ
برای راه‌اندازی پمپ صنعتی نکات زیر را رعایت کنید:
1- با چرخاندن دستی شافت، اطمینان حاصل کنید که اجزای داخلی آن، درگیر نیستند.
2- در هنگام نصب، شیر خروجی پمپ را بسته نگه دارید، تا باعث ایجاد تنش یا فشار در لحظه استارت نشود.
3- راه اندازی می‌تواند به یکی از دو صورت تک ضرب یا ستاره مثلث انجام شود که هریک ویژگی های خاص خود را دارند.
4- پس از باز کردن شیر، فشار مایع در لوله خروجی را کنترل کنید تا در صورت عدم کاهش فشار یا افت شدید، موانع احتمالی شناسایی و رفع شوند.
5- در صورت وجود هوا در پمپ سانتریفیوژ باید عملیات هواگیری انجام شود؛ که معمولاً با ورود آب به داخل پمپ و از مسیر خروجی انجام می‌شود.
6- کنترل آب‌بندی و عدم نشتی پمپ نیز در زمان راه‌اندازی و پس از آن، فراموش نشود.
7- سایر موارد فنی، نظیر فشار، دما، میزان مصرف برق، ارتعاش و صدای ایجاد شده توسط پمپ هم باید به صورت مرتبط کنترل شود تا در صورت بروز مشکل، پیش از هرگونه آسیب اساسی به دستگاه، قابل رفع باشد.
اقدامات برای از سرویس خارج کردن پمپ سانتریفیوژ
طبق استانداردهای پمپ صنعتی، برای خارج کردن پمپ گریز از مرکز از حالت سرویس‌دهی، باید شیر ورودی به مرور بسته شود تا سیال برگشتی به پمپ آسیب نرساند. البته استفاده از دمپر، شیر اطمینان و چک ولو نیز می‌تواند برای کنترل ضربه مایع برگشتی به دستگاه (ضربه قوچ)، مؤثر باشند. پس از بستن تدریجی شیر ورودی، کلیه شیرهای خط لوله را نیز بسته و پمپ را خاموش کنید.
اگر لازم است که فعالیت پمپ برای مدت طولانی متوقف شود مایع داخل دستگاه را از طریق درپوش تخلیه خالی کنید، با استفاده از درپوش پلاستیکی فلنج‌های ورودی و خروجی را بسته نگه دارید و برای جلوگیری از اکسیده شدن احتمالی سطوح ماشین‌کاری شده، آنها را با مواد محافظ یا روغن به خوبی پوشش دهید.
محصولات مرتبط: پمپ روغن داغ
انواع استاندارد راه‌اندازی پمپ‌های صنعتی
سازمان‌های شناخته‌شده ای در سراسر جهان، براساس کاربرد و عملکرد پمپ‌های صنعتی، اقدام به نشر استانداردهای مرجع در این حوزه کرده اند؛ که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
استاندارد ANSI B73.1
یکی از استانداردهای پمپ صنعتی در سطح جهانی، استاندارد موسسه ملی استاندارد آمریکا است که با عنوان ANSI شناخته شده و مربوط به ساخت پمپ‌های گریز از مرکز می‌باشد.
محصولات مرتبط: مونو پمپ
استاندارد ISO 5199
International Standards Institute یا موسسه استاندارد جهانی، مجموعه استانداردهای ISO را با عناوین و موضوعات مختلف تصویب و منتشر می‌کند. یکی از پرکاربردترین استانداردهای ایزو در حوزه پمپ‌های سانتریفیوژ، ISO 5199 و مرتبط با مشخصات فنی کلاس ǁ است.
استاندارد ISO 2858
استاندارد ISO 2858 در ادامه استاندارد ISO 5199 تصویب شده‌است و طبق این مورد از استانداردهای پمپ صنعتی، ابعاد پمپ‌های سانتریفیوژ کلاس ǁ مشمول استاندارد 5199، باید طبق استاندارد 2858 ساخته شود.
استانداردهای API
American Petroleum Institute (API) یا موسسه نفت آمریکا، استانداردهایی را برای ساخت، طراحی و بازرسی انواع پمپ جابه‌جایی مثبت و سانتریفیوژ مورد استفاده در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی معرفی کرده‌است. API 610, 682, 611 برخی از نمونه‌های این استاندارد هستند.
محصولات مرتبط: پمپ بشکه کش
استانداردهای ASME
جامعه مهندسین مکانیک آمریکا، استانداردهای پمپ صنعتی ASME را برای راه‌اندازی، بهینه‌سازی، سنجش عملکرد و افزایش ایمنی در پمپ‌های کاربردی صنایع هسته‌ای، شیمیایی و… تصویب و منتشر کرده‌اند.
استانداردهای IEC
استانداردهای IEC یا International Electrotechnical Commission در واقع استانداردهای مرتبط با تجهیزات الکتریکی، الکترونیکی و الکتروموتورها هستند، که در پمپ‌های صنعتی به راندمان انرژی، حالت‌های نصب و بهینه‌سازی الکتروموتور و همچنین فریم موتورهای الکتریکی مربوط می‌شود.
استاندارد NFPA
آژانس ملی آتش‌نشانی (انجمن ملی حفاظت از حریق) استانداردهای NFPA را برای نشان دادن موارد ضروری در طراحی، نصب و نگهداری پمپ‌های آتش‌نشانی و سیستم‌های اطفاء حریق تبیین و معرفی کرده‌است.
محصولات مرتبط: پمپ پریستالتیک
استاندارد DIN
موسسه استاندارد آلمان Deutsches Institut für Normung استانداردهای پمپ صنعتی DIN را برای تعیین مشخصاتی مانند جزئیات طراحی، ابعاد، متریال ساخت و همچنین شرایط بازرسی و کنترل کیفیت پمپ منتشر کرده‌است که در سراسر دنیا، به عنوان مرجعی معتبر مورد استناد قرار می‌گیرد.
نتیجه گیری
پمپ به عنوان سیستم مکانیکی انتقال سیالات، نقشی اساسی در فرایندهای صنعتی برعهده دارد و چنانچه هر یک از مراحل طراحی، تولید، نصب، راه‌اندازی و کنترل این دستگاه با نقص یا کوتاهی همراه باشد، کل فرایند و عملکرد مجموعه صنعتی، با مشکل مواجه خواهدشد. بنابراین، برای دسترسی به حداکثر توان، بازده و عملکرد بهینه پمپ‌ها، و همچنین تضمین سیستمی ایمن و کم مصرف، لازم است کلیه مراحل نصب و راه‌اندازی پمپ‌های صنعتی را با در نظر گرفتن استانداردهای شناخته شده‌ای مانند ISO، DIN، ASME، IEC و… دنبال کنید.
